Αφηγήσεις της κατοικίας στη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010

«Αφηγήσεις της κατοικίας στη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη»
Μάθημα: Κωστής Βελώνης

Περιγραφή του μαθήματος

Το μάθημα επιδιώκει να φανερωθούν οι τρόποι ώστε να συλλογιστεί κανείς την «οικιακότητα», τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο όπως τον αντιλήφθηκαν οι καλλιτεχνικές πρωτοπορίες από τα τέλη του 19 αιώνα καθώς και σ’ολη την ιστορική εξέλιξη της νεωτερικότητας. Εστιάζοντας τόσο στις γενικές αρχές των εικαστικών κινημάτων όσο και σε μεμονωμένες περιπτώσεις καλλιτεχνών κατανοούμε τους λόγους για τους οποίους άλλες φορές ενθαρρύνεται, αμφισβητείται ή και περιφρονείται η κουλτούρα γύρω από την κατοικία. Μέσα από την ιστορία της τέχνης και των εφαρμογών της στο σχεδιασμό, στις εικονογραφήσεις, το κινηματογράφο και γενικότερα στη μαζική παράγωγη του υλικού πολιτισμού δίνω έμφαση στους ρόλους των φύλων μέσα στη κατοικία, στις ιδεολογικές θέσεις πάνω στον καθημερινό βίο του νοικοκυριού, στις ταξικές και κοινωνικές συγκρούσεις της πρωτοπορίας με τις αρχιτεκτονικές νόρμες των κατοικιών του 20 αιώνα. Πως τελικά ο σύζυγος ως «μαχητής» του δημόσιου βίου ορίζει την παραμονή του μέσα στον οίκο και πότε την ακυρώνει;
Άραγε μήπως η ιδέα της «πρωτοπορίας» διαμόρφωσε τα χαρακτηριστικά της βασιζόμενη στην απόρριψη του οικείου, του γνώριμου αλλά και του οικιακού, του χώρου δηλαδή που κάποιος μόνιμα η πρόσκαιρα κατοικεί?
Μια επανεγγραφή της ιστορίας με άξονα την «οικιακότητα» σε ποιους καλλιτέχνες θα αναγνώριζε τη δυνατότητα μιας προφητικής και επίκαιρης κριτικής ισότιμης με την ποικίλη και πιο σύνθετη «δημοκρατικότητα» του τέλους του μοντερνισμού ;
Αυτό που εξετάζω παράλληλα με την «επίσημη» avant garde είναι και μια «προαστιακή θηλυκή νεωτερικότητα» που δίνει έμφαση στις «αξιες» ή στις πολυπλοκότητες της κατοίκησης και της οποίας τα ιχνη μπορουν να βρεθούν ακόμα και πριν την δεκαετία του 70. Αυτές οι σιωπηλές για την αναγνωρισμένη καταγραφή της ιστορίας της τέχνης πολιτισμικές ετερότητες ορίζουν ένα πρόσφατο σχετικά πεδίο έρευνας που μπορεί να ανακατασκευάσει τις γνωστές διαδρομές της μοντέρνας τέχνης και να ενδυναμώσει τις πιο πρόσφατες κατευθύνσεις.

Στη συνέχεια ακολουθεί μια σύντομη παρουσίαση κάθε ενότητας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, στην διάρκεια της διάλεξης περιλαμβάνονται περισσότερες ενότητες. Επίσης δεν έχουν απόλυτα χρονολογικό χαρακτήρα, και κάθε φορά αλλάζουν ανάλογα με τις ανάγκες του μαθήματος.

Η διεκδίκηση της μοντέρνας ταυτότητας της νοικοκυράς

Σε αυτή την ενότητα εστιάζουμε στα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου εξετάζοντας τα χαρακτηριστικά της «γυναικείας δημιουργικότητας» μέσα από την διακόσμηση της οικίας. Στόχος είναι να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για το πώς εισάγεται το νεωτερικό στοιχείο στις διακοσμητικές τέχνες πριν την ιστορική επισημοποίηση της "μοντέρνας τέχνης». Οι «στρατηγικές» της συζύγου μέσα στον οίκο μας βοηθούν να υποστηρίξουμε την γένεση μιας παράλληλης προς την «επίσημη» avant-garde «προαστιακής νεωτερικότητας» αποκλειστικά γυναικείας, η οποία στηρίζει την σχέση του ιδιώτη με την οικία αντί να την αποδυναμώνει και να εναντιώνεται προς το διακοσμητικό, εμμένοντας σ’ ένα είδος «οικιακής εγκατάστασης».

Ενδεικτικά έργα :Διαφημίσεις πολυκαταστημάτων (Παρίσι, 19ος αιώνας)/ Vuillard, «Οι κίτρινες κουρτίνες», 1893/ M.Cottin, «Les Petits riens», 1896/ Bonnard, “Όρθιο γυμνό» 1919/ Εικονογραφήσεις περιοδικών για τη διακόσμηση(19ος αιωνας)

Αξίες της αστικής οικογένειας στο γαλλικό και αμερικανικό ιμπρεσιονισμό

Αναφερόμαστε στις οικιακές αναπαραστάσεις του καλλιτεχνικού εργαστηρίου μέσα από το έργο των ιμπρεσιονιστών όπου τα όρια ανάμεσα στο χώρο δουλειάς και κατοικίας είναι ασαφή. Εξετάζουμε τις ομοιότητες και τις διάφορες στο γυναίκειο γαλλικό και τον αμερικανικο αντρικό ιμπρεσιονισμό. Eμφαση δίνεται στο έργο του Manet σε σχέση με τους ρόλους των μοντέλων του και τις επιρροές των μεταγενέστερων

Ενδεικτικά έργα: Εικονογραφήσεις για το «Σαλόνι» του Παρισιού/ William Merritt Chase “The hall at Shinnecock”, 1892/ Edmund C.Tarbell, «Girls Reading», 1907/ Mary Cassat, “Little Girl in a Blue Armchair” 1878/ Berthe Morisot, “Eugène Manet on the Isle of Wigh”, 1875 / Manet, “Olympia”, 1863/ “Portrait d’Emile Zola”, 1868.

Σκανδιναβικές μόδες του κατοικείν : Από τον Carl Larsson στο ΙΚΕΑ

Αναφέρομαι στις πρώτες δημοσιεύσεις του Carl Larsson το 1895 οι οποίες εικονογραφούν την κατοικία της οικογένειας του στην περιοχή Lilla Hyttnas της Σουηδίας. Ο σχεδιασμός εσωτερικών χώρων του Larsson που εκφράζει την ανάγκη για ένα ιδανικό προβιομηχανικό παρελθόν του οποίου η φιλοσοφία εκφράζεται εν μέρει και στην «γραμμή» της ΙΚΕΑ έρχεται να υπογραμμίσει μια κρίση και μια αναβάθμιση απέναντι στον μοντέρνο σχεδιασμό. Συγκρίνουμε το προγενέστερο υλικό με τα εξπρεσιονιστικά και υπαρξιακά δωμάτια του Edward Munch και Vilhelm Hammershoi αντίστοιχα.

Ενδεικτικά έργα : Carl Larsson, “Ett hem” 1899/ Edvard Munch, «Το φιλί», 1892/ Vilhelm Hammershοi, «Dust Motes Dancing in Sunlight», 1900/ Σύγχρονες εικαστικές εγκαταστάσεις

«Η χαρά της ζωής» του Μatisse και η τέχνη του κουρασμένου Businessman
Η ζωγραφική του Matisse ανεξάρτητα από τον ριζοσπαστικό χαρακτήρα της τις μέρες του «φοβισμού», συμμετείχε συνειδητά στην επιδιωκόμενη γαλήνια ατμόσφαιρα του οικογενειακού περιβάλλοντος. Ανιχνεύουμε τους κοινούς συνδέσμους ανάμεσα στις ασθένειες της πόλης (νευρασθένεια) και τις διακοσμητικές επιρροές του Μatisse που επιδιώκουν την «ευτυχία» μέσα στο κατοικείν.
Ενδεικτικά έργα : Matisse “Στοχασμός (μετά το μπάνιο) 1920-21, “το ροζ atelier” 1911 , «η οικογένεια του ζωγράφου», 1911 / Pierre Puvis de Chavannes, «Το τραγούδι των Βοσκών», 1890.

Προσπερνώντας την οικία στη μοντέρνα γλυπτική: Τακτικές του “ανοίγματος” της κλειστής φόρμας

Σημείο εκκίνησης της ενότητας είναι η εξιστόρηση της σταδιακής κατάργησης του περίκλειστου γλυπτικού όγκου στην μοντέρνα πλαστική έκφραση. Παρουσιάζω συμπτώματα αυτής της διάνοιξης καταδεικνύοντας τις συγγένειες προς μια αρχιτεκτονική σύλληψη της γλυπτικής μέσα από το έργο του Boccioni, του Gabo, του Picasso, του Gonzalez κ.α.
Θα συζητήσουμε τις συνέπειες του ανοίγματος του γλυπτού το οποίο θα επιτρέψει την ανάπτυξη ενός ζωτικού κυριολεκτικού χώρου. Είναι όμως εξίσου σημαντικό να διευκρινίσουμε ποιές είναι οι θεματικές διαδρομές της «μεταφορικής» κατοίκησης μέσα στο εικαστικό έργο.

Ενδεικτικά έργα : Umberto Boccioni, “Sviluppo di bottiglia nello spazio”, 1912 / “Forme uniche della continuita nello spazio”, 1913/ ‘ Τραπέζι+ Μπουκάλι + Σπίτια’, 1912/ " La strada entra nella casa", 1911/ “Dinamismo di un cavallo in corsa + case”, 1914–15/ Picasso " Κιθάρα" , 1912 / "Ποτήρι, μαχαίρι και σάντουιτς σ’ ένα τραπέζι ", 1914/ A.G.Bragaglia, «Φιγούρα κατεβαίνοντας τις σκάλες- αυτοπορτραίτο», 1911 /Σπουδή για μια νέα φωτογραφική εικόνα», 1911/ Gabo, “Ογκομετρικός και Στερεομετρικός κύβος”, 1937/ «Δομημένο κεφάλι μίας γυναίκας», 1917/ «Κεφάλι» , 1916.

Οίκος και ταξική συνείδηση στην πικτοριαλιστική και ρεαλιστική φωτογραφία

Μέσα από φωτογραφικό υλικό των τελών του 19ου αιώνα παρέχουμε πληροφορίες για τις ιδεολογικές και αισθητικές προθέσεις στην καταγραφή εσωτερικών χώρων στην εργατική και αστική τάξη. θα τεθούν ζητήματα που αφορούν στο βικτωριανό πρότυπο του κατοικείν όπως και της ρεαλιστικής παράδοσης τη φωτογραφίας στην προσπάθεια της να συγκινήσει την αστική τάξη.

Ενδεικτικά έργα: Riis, ”How the other half lives”, 1888/ Lewis Hine, “Tenement, Jewish family”, 1912/ Julia Margaret Cameron, "The Return after Three Days", 1865 / Clarence H. White, “Ring Toss”, 1899

Μια κατοικία για του εκλεκτούς: Τακτικές του αποκλεισμού και κοσμοπολίτικες φιέστες

Εστιάζω στην αμφίσημη σχέση κυβισμού με την διακόσμηση μέσα από μανιφέστα και τις εκθεσιακές επιλογές του κινήματος. Αναφέρομαι διεξοδικά σε τρεις διαφορετικές στρατηγικές του εκθέτειν με το «Maison Cubiste”, τις δραστηριότητες του dealer Daniel-Henry Kahnweiler και τoυ σχεδιαστή μόδας Paul Poiret.

Ενδεικτικά έργα: George Lepape, «Les choses de Paul Poiret vues par George Lepape», 1911/ Φωτογραφικό υλικό από τη γιορτή του Paul Poiret, La mille et deuxieume nuit, 1911/ Raul Dufy, «La Perse», 1911/ Marie Laurencin, «Les gloves», 1937 /Picasso, «Cubiste portrait of Daniel-Henry Kahnweiler”,1910/ Braque, “sculpture unique” 1914/ Marevna, «Κυβιστικά ηλιοτρόπια» 1914

Φουτουρισμός και η ηρωική έξοδος από το σπίτι

Εστιάζουμε στην στρατιωτική ορολογία της πρωτοπορίας για να προσδιορίσω τα αίτια της απαξίωσης του οικιακού περιβάλλοντος. Διαφορετικές ερμηνείες της “εμπροσθοφυλακής» από την ιακωβίνικη και τη σοσιαλιστική πρωτοπορία μέχρι την φασιστική πρωτοπορία των φουτουριστών. Αναλύουμε την αναπαράσταση της μαχητικής avant garde στην φουτουριστική τέχνη καθώς τη σχέση των φουτουριστών με τις γυναίκες.

Ενδεικτικά έργα : Balla, “Street Light”, 1911/ Severini, « Armored Train in Action » 1915/ Severini “Maternity” 1916/ Felix Valloton, “L’attaque” 1894/ Wassili Kandinsky, Ο Αποχαιρετισμός, 1903.

Το «σοσιαλιστικό αντικείμενο» στους κοινόχρηστους χώρους των μπολσεβίκων

Eξετάζουμε τους τρόπους με τους οποίους αμφισβητήθηκε η ατομική κατοικία την περίοδο της οκτωβριανής επανάστασης. Παρουσιάζω παραλλαγές του οράματος για το συλλογικό κοινωνικό χώρο στην κομουνιστική ουτοπία μέσα από το έργο των ρώσων κονστρουκτιβιστών, σουπρεματιστών και προντουκτιβιστών. Παρατηρούμε τις συνέπειες της εφαρμογής της κοινοκτημοσύνης την σταλινική περίοδο και την επανεξέταση της παρέμβασης της σοβιετικής ιδεολογίας στο ιδιωτικό χώρο μέσα στη σύγχρονη ρώσικη τέχνη. Ειδική αναφορά στο θεωρητικό έργο του Τρότσκι και του Αrvatov για την κατοικία και το αντικείμενο.

Ενδεικτικά έργα : Σοβιετικές Αφίσες για την κατοικία/ Gustav Klutsis «Μακέτα κατασκευής», άγνωστη ημερομηνία/ El Lissitzky, “Wolkenbügel”, photomontage (πλατεία Nikitskii στη Μόσχα), 1925/ Laszlo Moholy-Nagy “Light-Space Modulator“, 1922-30/ Aleksandr Rodchenko «Μη-αντικειμενικό γλυπτό αρ.6», 1918/ Vladimir Stenberg «κατασκευή στο χώρο KPS 42 IV»,1919-21/ Vladimir Tatlin “Corner Relief“, 1915/ Ilya Kabakov «The Man Who Flew Into Space From his Apartment», 1968-1996/ “C’est ici que nous vivons”, 1995


Ο σουρεαλισμός και το “κάστρο” : το ασυνείδητο της μοντέρνας αρχιτεκτονικής

Σε αυτήν την ενότητα ανατρέχω στην αντιπάθεια των σουρεαλιστών για τη μοντέρνα αρχιτεκτονική. Ξεκινώ από το μανιφέστο του Breton και την προτίμηση του για την τυπολογία του κάστρου ως ένα απελευθερωμένο κοινωνικό χώρο και συνεχίζω με τα παιδικά δωμάτια των τελών του 19 αιώνα που αποτέλεσαν τόπους ανάπτυξης της φαντασίας.

Ενδεικτικά έργα : Max Ernst, Une semaine de Bonte /Man Ray, Le chateau de des, 1929/ Jean Cocteau, La belle et la Bête, 1946 /Joseph Cornell, Rose Hobart, 1936/ Dali, Dream of Venus, 1939

Σχεδιασμός εσωτερικών χώρων και η πρακτική της «ενδομήτριας» αρχιτεκτονικής

Διαβάζουμε αποσπάσματα κείμενων που αποδεικνύουν τον ενθουσιασμό του Dali με την art Nouveau και περιγράφουμε τους εσωτερικούς χώρους του Monkton House του Edward James με τον οποίο συνεργάζεται ο Dali. Τα επιχειρήματα του Τζαρά για την «ενδομήτρια αρχιτεκτονική” συνεισφέρουν σε μια συνολική θεώρηση της σουρεαλιστικής αρχιτεκτονικής. Στην συνέχεια ο βιομορφισμός του Roberto Matta παραλληλίζεται με το αρχιτεκτονικό όραμα του Frederick Κiesler για τα οργανικά κτίρια. Το μάθημα συμπληρώνεται με την σύντομη προβολή φιλμικού υλικού που ανιχνεύει την σουρεαλιστική αντίληψη για τους εσωτερικούς χώρους.

Ενδεικτικά έργα και κατοικίες : Edward James, Monkton House, Sussex/ Las Pozas, Xilitla, 50’s/ Giacometti, The palace at 4.a.m, 1932-33/ Frederick Kiesler, Endless House,1926/ Roberto Μatta, mathematique sensible–architecture du temps, 1938/Joseph Cornell, Setting for a Fairy Tale, 1942.

Ιδιωτικότητα και φετιχισμός: αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος στη σουρεαλιστική και ντανταιστική παράδοση

Η αφορμή για το μάθημα είναι οι έκθέσεις «Exposition surealiste des objets» στη Γκαλερί Charles Ratton και η «Exposition Ιnternational du Surrealisme», στη Γκαλερί Beaux Arts, τα 1936 και το 1938 αντίστοιχα. Εμβαθύνουμε στην κάθε συμμετοχή ξεχωριστά, όπως στην Claude Cahun, Meret Oppenheim, Man Ray, Bellmer, Marcel Duchamp κ.α Στο ίδιο πλαίσιο συσχέτισης με την ιδιωτικότητα αναφερόμαστε στο έργο του Molinier, Leonor Fini, Dora Maar, Balthus, στην χορογράφο Maya Deren και στην Βαρόνη Elsa von Freytag-Loringhoven.

Ενδεικτικά έργα: Claude Cahun, «αυτοπορτραίτo» 1932/ Balthus “Nu avec le chat” 1948/ Dorothea Tanning “Τragic Τable” 1973/ Meret Oppenheim, “Ma gouvernante”,1936/ Marcel Duchamp, “1200 Coal Sacs,1938

Κουκλόσπιτα ενάντια σε μακέτες και η κρυφή κατοικία του Duchamp

Εξετάζω τις σχέσεις ανάμεσα στο “Βoite en valise” του Marcel Duchamp και στο οικογενειακό κουκλόσπιτο της διακοσμήτριας Carrie Stettheimer. Αφηγούμαστε πώς ο ίδιος ο καλλιτέχνης αξιοποίησε την ιδέα της μινιατούρας στα ύστερα έργα του. Στην συνέχεια, αντιπαραθέτω τον κόσμο του γυναικείου κουκλόσπιτου μ’ εκείνο της αρχιτεκτονικής μακέτας, γεφυρώνοντας τις προπολεμικές γυναικείες διακοσμητικές πρακτικές με την όψιμη μοντέρνα φεμινιστική τέχνη.
Έχοντας εξαντλήσει το διάλογο με τα «γούστα» της πνευματικής ελίτ των «μοντέρνων καιρών», καλούμαστε να αναζητήσουμε το μη ορατό αλλά υπαρκτό των «ανεπιθύμητων» εμπειριών κοιτώντας την ιστορία ξανά μέσα από την «κρυμμένη κατοικία», εκείνης της Stettheimer που ο Duchamp της είχε δωρίσει μια μινιατούρα του «γυμνού που κατεβαίνει γυμνό τις σκάλες».
Ενδεικτικά έργα : Marcel Duchamp , "Nu descendant un escalier αρ.2” , 1912”, / “Boite –en- valise”, 1941/ “Fresh Widow”, 1920/ Carrie Stettheimer “dollshouse”, 1916-35 / Florine Stettheimer “Portrait of my sister Carrie with Dollhouse”, 1923 /Womanhouse project, 1972/ Miriam Shapiro και Sherry Brody “Dollshouse”, 1972.

Το σώμα ως κατοικία στη μεταπολεμική τέχνη : ανάμεσα στην προστασία και την απειλή

Σε αυτή την ενότητα στοχεύω να αναδείξω την συγγένεια μεταξύ οικίας και εγκατάστασης. Εστιάζω στην μεταπολεμική γλυπτική όπου το ανθρώπινο σώμα μετα τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αντιμετωπίζεται ως αρχιτεκτονικός χώρος, κέλυφος, οίκος που προσδίδει μια συνθήκη αυτοαναφορικότητας και εκφέρει στοιχεία περισυλλογής και απομόνωσης. Με αντικείμενο τις πρακτικές της πρωτοπορίας στο θέμα της ιδιωτικής κατοικίας, θίγω το ζήτημα της οριοθέτησης της αρχιτεκτονικής μορφής μέσα από το εγγενές οικείο κέλυφος του ανθρώπινου σώματος.

Ενδεικτικά έργα :Joseph Beuys, “Plight”, 1964-72 / Dubuffet, “Closerie Falbala” , 1971-1976/ Per Inge Bjorlo, “Indre romV”, 1991 / Mario Merz, “Igloo di Giap”, 1968.
Μέσα στην οικία : Ο θρίαμβος της τηλεόρασης και η υπεροχή της «αμερικάνικης» κουζίνας στη μεταπολεμική γλυπτική

Σε αυτό το μάθημα προσπαθώ να αποδείξω με ποιους τρόπους το μοντέρνοo ύφος του εσωτερικού χώρου της οικίας λειτούργησε καταλυτικά για την εθνική ταυτότητα της αμερικάνικης κοινωνίας, και συγκεκριμένα πώς η αναβάθμιση της μεταπολεμικής κουζίνας χρησίμευε για τις ιδεολογικές διαφωνίες καπιταλισμού –κομμουνισμού.
Με ευκολία συμπεραίνουμε ότι η έννοια της κατοικίας μεταπολεμικά προχωρά σε μια αναθεώρηση της απομονωμένης της ταυτότητας και εμπλέκεται σε ιδέες που στοχεύουν στη μεταμόρφωση της από χώρο διαβίωσης σε τόπο αναψυχής και διασκέδασης.

Ενδεικτικά έργα : Εdwardo Paolozzi “It’s a psychological Fact Pleasure Helps Your Disposition”, 1948/“Aμερικάνικος τρόπος ζωής», Πάρκο Sokolniki, Μόσχα, 1959/ Richard Hamilton «Just what is it that makes today’s homes so different, so appealing?”, 1956/ Gerhard Richter, Konrand Lueng “Leben mit pop-eine demonstration fur den kapitalistischen realismus”, 1963/ Vostell «TV-Décoll/age αρ. 1», 1958-1961/ «Concrete TV Paris» (1974-81,/ Andy Warhol, “Brillo Boxes”, 1964.

Το φάντασμα της πτώσης της οικίας των Usher στις εγκαταστάσεις

Εστιάζω αποκλειστικά στο διήγημα του Poe “H πτώση του οίκου των Ωσερ», το οποίο συνιστά μια εναλλακτική αφήγηση για τη διαδρομή της μοντέρνας τέχνης και ειδικά για τις σχέσεις μοντέρνου- παράδοσης, αλλά και της ίδιας της ιδεολογικής κρίσης του νεωτερισμού. Εντοπίζω εκείνες τις εγκαταστάσεις –κατοικίες όπου είναι αισθητή η εμπειρία της πτώσης , της διάτμησης, και του γκρεμίσματος. Αναφερόμενος στις αρχιτεκτονικές χειρονομίες του Schwitters, του Jean Pierre Raynaud, του Gordon Matta –Clark και Robert Smithson επιχειρώ να αναδείξω μια εικαστική παράδοση που συνειδητά φέρει την ρήξη στις τυποποιημένες σχεδιαστικές γλώσσες της αρχιτεκτονικής.
Ενδεικτικά έργα : Schwitters “Merzbau” 1923-1943/Gordon Matta Clark-“Bronx Floor”, 1972-3 / “Bingo”, 1974 “Splitting”,1974, “office baroque”, 1977/ J.P.Raynaud “La maison”, 1969-1993,/ Joseph Beuys “I lιke America and America likes me”, 1974/ Robert Smithson “Partially buried woodshed”, 1970, “Hotel Palenque”,1969/ Arman, “Conscious Vandalism”, 1975

Καλειδοσκοπικά δωμάτια στην ψυχεδελική τέχνη
Αναφερόμαστε στη σχέση θεάματος και ψυχεδέλειας μέσα από το σχήμα και τις ιδιότητες του καλειδοσκοπίου. Στην συνέχεια με αφορμή τις εγκαταστάσεις των Kusama και Σαμαρά όπως και με τα lights shows προσεγγίζω τους τρόπους που η ψυχεδελική κουλτούρα συντίθεται στην αρχιτεκτονική και ειδικά στον ιδιωτικό χώρο. θα διευκρινίσουμε ότι η επαναστατική πρόθεση στην ψυχεδελική τέχνη είναι ταυτόσημη με την αλλαγή στο πεδίο της οπτικής αντίληψης.
Ενδεικτικά έργα: Lucas Samaras, “Mirrored Room”,1966/ Yayoi Kusama –“Infinity Mirror Room (phalli’s field)”, 1965/ 1970/ «Mirror Room”, 1991/ “Fireflies”, 2003/ Jesus Rafael Soto, “Penetrables, 1967/” Brion Gysin “dreamachine”, 1959/ Μark Boyle “ Son et Lumiere”, 1966/ Jianni Colombo, “Structuratione fluida”, 1967/ Ν.Schoffer, “CYSP 1”, 1956 / Davide Boriani, “Ambiente stroboscopico”, 1966/ Jim Lambie, “Zobop”, 1999/ Eva Rothschild, “Within You Without You”, 2002/ “Black Mountainside”, 2001 Olafur Eliasson, «La situazione antispettiva», 2003.

Άπολις : Μακριά από το σπίτι

Στην τελευταία ενότητα αναφέρομαι σ’ έναν ιδιότυπο «αποδραστικό» μοντερνισμό, στον οποίο οι περιπλανήσεις κατέχουν σημαντική θέση. η γενεαλογία μπορεί να βρεθεί στις περιπλανήσεις των σουρεαλιστών και στις derives και detournements των καταστασιακών.
Η όψιμη νεωτερικότητα αντιπροτείνει ένα μοντέλο καλλιτέχνη που ασεβεί απέναντι στους «νόμους» της πόλης, εκτροχιάζεται στην περιφέρεια της ή στις ακόμα παρθένες περιοχές και από κει σχηματίζει την δική του οντότητα πέρα από τους συμμετοχικούς μηχανισμούς της πολιτικής κοινότητας. Αυτή η αναζήτηση θα επισημανθεί με τις μοναχικές διαδρομές του Richard long, Hamish Fulton, Werner Ηerjok, και τις συμβολικές οριοθετήσεις της διαδρομής όπως στην περίπτωση του Carl André. Το διακύβευμα είναι εάν η ιδιωτική σφαίρα επιτρέπει ένα βαθμό ελευθέριας όσο και η αποφασιστική έξοδος από την πόλη.
Eνδεικτικά έργα και φιλμικό υλικό: Dali, “Rainy Taxi”, 1938 / Vito Acconci, «Following Piece», 1969/ Wim Wenders, «Αλίκη στις πόλεις»/ Charlie Chaplin, “Modern Times”, 1936/E. Kienholz, «Back Seat Dodge 38,1964 / Tomoko Takahashi, “ Line out ”, 1996/ Carl Andre “Lever”, 1966/ Ed Ruscha, «Royal Road Test», 1967/CIAM, 1933.

Προτάσεις εργασίας

Διαδικασία
H εργασία ανταποκρίνεται στις ενότητες του μαθήματος. Αρχικά την προτείνετε προφορικά η με κάποιο συνοπτικό σχεδιάγραμμα. Αφού συμφωνήσουμε σε κάθε περίπτωση οφείλετε να έχετε βιβλιογραφικές αναφορές ακόμα και αν οι πηγές σας προέρχονται από το Internet. Επιλέγετε να σχολιάσετε μονάχα ένα έργο από το σύνολο της δουλειάς ενός εικαστικού ή αρχιτέκτονα. Οποιαδήποτε άλλη αναφορά έργου θα συνδέεται και θα παρατίθεται με την κύρια επιλογή.

Γραπτή εργασία μέχρι 2500 λέξεις και όχι λιγότερο από 1000.

ή

Δεκάλεπτη παρουσίαση της μελέτης σας με όποιο τρόπο επιθυμείτε και γραπτή παράδοση της σύνοψης της θέσης σας σε 500 λέξεις.

Βιβλιογραφία

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010

«Αφηγήσεις της κατοικίας στη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη»

Μάθημα: Κωστής Βελώνης

Βιβλιογραφία

Agrest, Diana, Conway, Patricia, Weisman, Leslie Canes, (επιμ.) The Sex of Architecture, (Νέα Υόρκη: Harry N.Abrams, 1996)
Allington, Edward, "The Ride Stripped Bare", Frieze 56, (Iανoυάριος-Φεβρουάριος 2001): 83- 87.
Anger, Jenny, “Forgotten Ties: The Suppression of the Decorative in German Art and Theory, 1900-1915”, Not At Home (επιμέλεια) Christopher Reed (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1989) :130-146.

Aynsley, Jeremy, “Displaying Designs for the Domestic Interior in Europe and America 1850-1950”, Imagined Interiors: representing the domestic interior since the Renaissance (επιμ.) Jeremy Aynsley, Charlotte Grant, Harriet McKay (Λονδινο: Victoria and Albert Museum Publications, 2006):190-215.

Bach, Teja Friedrich, Brancusi, photo reflexion, (Παρίσι: Edition du Regard, Didier Impert Fine Arts, 1991):8.
Bachelard, Gaston, La poetique de l’espace (Παρίσι : PUF, 1957).
Baydar, Gulsum και Heynen, Hilde (επιμ.) Negotiating Domesticity :Spatial Constructions of Gender in Modern Architecture (Λονδίνο, Νέα Υόρκη:Routledge, 2005).
Bellaigue, Marthilde, "An Artist and an Architect: The space Rebeyrolle at Eymoutiers", Museum International 196, αρ.4, τομ. ΧLIX (1997) : 30-34.
Bennet, Tony, The birth of the Museum (Λονδίνο: Routledge, 1995)
Berry, Francesca, « Lived perspectives:the art of the French nineteenth-century interior”, Imagined Interiors:representing the domestic interior since the Renaissance (επιμ.) Jeremy Aynsley, Charlotte Grant, Harriet McKay (Λονδινο: Victoria and Albert Museum Publications, 2006):160-183.

Boccioni, U., Scritti editi e inediti (Μιλάνο: Feltrinelli, 1971)
Bochner, Mel, "The Serial Attitude." Artforum 4, τομ. VI (Δεκέμβριος 1967) : 28-33.
Borden, Iain, Rendell, Jane, (επιμ.) InterSections, Architectural Histories and Critical theories (Λονδίνο : Routledge, 2000).
Bois, Yve-Alain, "the Sculptural Opaque", Substance 31 (1981) : 23-48.
Alain-Bois, Yves, Rosalind Krauss, L’informe, mode d’emploi, (Παρίσι : Centre d’art et de culture Georges –Pompidou, 1996).
Buck-Morss, Susan, "The City as Dreamworld and Catastrophe", October 73, (Καλοκαίρι 95): 3-26.
Βλάχος, Γιώργος Σ., «Ποπ, όπως ο ήχος της φτηνής σαμπάνιας», Panopticon, τευχ.00, (2002).
Brighton, Andrew, Flogging Dead Horses, de-, dis-, ex-. Ex-vacating Modernism, επιμ. Alex Coles & Richard Bentley (BACKless Books, 1996, Λονδινο): 1-2.
Broude, Norma, Garrard, Mary D., (επιμ.) The Power of Feminist Art, the American Movement of the 1970's, History and impact (Νέα Υόρκη : Harry N. Abrams, 1994).
Brooks, Peter, Reading for the plot: Design and intention in Narrative (Oxford: Clarendon, 1984).
Brewer, John, Porter, Roy (επιμ.), Consumption and the World of Goods, (Λονδίνο: Routledge, 1993).
Βrown, Theοdore, The work of G.Rietveld Architect, (Utrecht : A.W.Bruna and Zoon, 1958).
Briosi Sandro, Hillenaar, Henk (επιμ.), Vitalite et contradictions de l’avant-garde, Italie-France 1909-1924, (Paris:José Corti, 1988).
Buchanan Peter, «Brancusi's New Studio», Architecture, αρ. 4 (Απρίλιος 1997): 77-79.
Buchloh, Benjamin H. D., "Cargo and Cult, the displays of Thomas Hirschhorn", Artforum XL αρ.3 , (Νοέμβριος 2001) : 109-114.
Cardot, Emile, L’Art au foyer domestique (Παρίσι: Renouard, 1884).
Cahun, Claude, Ecrits, (Παρίσι: Editions Jean-Michel Place, 2002).
Causey, Andrew, Sculpture since 1945 (Oxford: Oxford University Press, 1998).
Casey, Edward S., Getting Back into Place, (Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press, 1993).
Century, Dan, “Brion Gysin and His Wonderful Dreamachine” www. legendsmagazine.net/105/brion.htm
Cooke, Lynne, Wollen, Peter, (επιμέλεια), Visual Display Culture: Beyond Appearances, DIA Center(Νέα Υόρκη: The New Press, 1995).
Colomina, Beatriz, Privacy and Publicity : Μodern Αrchitecτure as Mass Media (Cambridge, Massachusetts :MIT Press, 1994).
---,(επιμ.) Sexuality & Space, (Νέα Υόρκη: Princeton Papers on Αrchitecture, 1992).
Conrads, Ulrich, Μανιφέστα και προγράμματα της αρχιτεκτονικής του 20 αιώνα. (Αθήνα: Επίκουρος, 1977).
Le Corbusier, Urbanisme (Παρίσι : G. Crès και Cie, 1925).
---, L’art décoratif d’aujourd’hui (Παρίσι: G. Crès, 1925).
---, Vers une architecture ((Παρίσι : Crès et Cie, 1923).
Crary, Jonathan, "Spectacle, attention, counter-memory", October 50 (Φθινόπωρο 1989) : 96-107.
---, Techniques of the Observer: On Vision and Modernity in the Nineteenth Century. (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1990).
---, Suspensions of Perception, Attention, Spectacle, and Modern Culture, (Cambridge, Massachusetts : MIT Press, 2001).
Curtis, Penelope, Sculpture 1900-1945 (Oxford: Oxford University Press, 1999).
Clark, T.J, The Painting of Modern Life. Paris in the Art of Manet and his Followers (Princeton, New Jersey:Princeton University Press, 1984)
Clarke, Alison J., Tupperware, The Promise of Plastic in 1950s America (Washington: Smithsonian Institution Press, 2001.

Davilla, Thierry, «Une oeuvre de destruction», Les cahiers du Musée Νational d’art Moderne, Centre Pompidou (Χειμώνας. 2004/2005).
Debord, Guy, « Positions situationnistes sur la circulation”, Internationale situationniste, Internationale Situationniste 3, (Δεκέμβριος 1959), τρίτη έκδοση ( Paris: Fayard, 1997) : 104-105.
---, Η Κοινωνία του Θεάματος, μετ. Π.Τσαχαγέας-Ν.Β.Αλεξίου (Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος, 1986).
---, Kotànyi, Vaneigem, «Sur la commune», Internationale Situationniste,12(1969).www.acontrecourant.org/acc2/index.php?page=commune.
O’Doherty, Brian, Inside the White Cube: The Ideology of the Gallery Space, (Santa Monica: Lapis Press, 1986).
Docherty J.Linda, “Model families: The domesticated Studio Pictures of William Merritt Chase and Edmund Tarbell”, Not At Home, (επιμ) C.Reed, (London : Thames and Hudson, 1989):48-64.
---, Theorising Modernism, Visual art and the Critical Tradition, (Νέα Υόρκη: Columbia University Press, 1994).
De Duve, Thierry, “Ex Situ”, LES CAHIERS du Musée National d’art Moderne 27 (φθινόπωρο 1989) : 39-55.
---, Kant After Duchamp, (Cambridge, Mass., MIT Press: 1996).
Eisenman, Peter D., "Notes on Conceptual Architecture: Towards a Definition." Design Quarterly 78-79 (1970): 1-5.
Efrat, Zvi, Fausch, Deborah, Singley, Paulette, El-Khoury, Rodolphe, (επιμ) Architecture: In Fashion (Νέα Υόρκη: Princeton Architectural Press, 1994).
Etincelle, Carnet d'un mondain, vol. I, (Paris: Rouveyre, 1881-82).
Krzysztof Fijalkowski “‘ Un salon au fond d’un lac’, The domestic spaces of surrealism” στο Mical, Thomas (επιμ.) Surrealism and architecture, (London : Routledge, 2005):11-30
Facos Michelle, “The Ideal Swedish Home :Carl Larsson’s Lilla Hyttnas”, Not At Home, (επιμ) C.Reed, (London : Thames and Hudson, 1989):81-91.
Farquharson, Alex, «Drastic Plastic», Frieze 68 (2001).
Focillon, Henri, Η ζωή των μορφών, μτφ. Α. Κούρι, (Αθήνα : Νεφέλη, 1982).
Foster, Hal, “The Archive without Museums”, October 77, (Kαλοκαίρι 1996) : 97-119.
---, The Return of the Real, (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2002).
---, Design and Crime, and Other Diatribes (Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Verso, 2002).
Francis, Mark, «Tune in, turn on, light up..» Tate etc. αρ.4, www.tate.org.uk/tateetc/issue4/summeroflove.htm
Fried, Michael, “Art and Objecthood”, Art Forum, Vol.V, αρ.10 (καλοκαίρι 1967): 13-23.
Frizot Michel, Dominique Paini, Sculpter photographier photographie sculpture (Παρίσι: Marval, 1991).
Frechuret, Maurice, Le mou et ses formes :essai sur quelques catégories de la sculpture, (Παρίσι: ESBA, 1993).
Geiger, John, Chapel of Extreme Experience: a Short History of Stroboscopic Light and the Dream Machine (Νέα Υόρκη: Soft Skull Press, 2004).
Giedon, Sigfried, Space, time and Architecture : The Growth of a new Tradition, (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1941).
Gintz, Claude, “Architecture et postminimalisme”. Revue d’esthétique 29 (1996).
Giovanni, Antonucci, Chonache del theatro futurista, (Roma: Abete, 1975).
Godin, Christian, La Totalité realisée, Les arts at la littérature (Seyssel: Champ Vallon, 1997).
Gray Noel, «The kaleidoscope: Shake, Rattle and Roll”, The Australian Journal of Media&Culture, αρ.6(1991)www. mcc.murdoch.edu.au/ReadingRoom/6.2/Gray.html
Greenberg, Clement, Recentness of sculpture, American Sculpture of the Sixties (Los Angeles: Los Angeles Country Museum of Art, 1967).
Greenberg, R., Ferguson, B. W., Nairne, S., (επιμ.), Thinking About Exhibitions (London and New York: Routledge, 1996).
Girst, Thomas ”Those objects of Obscure Desires :Marcel Duchamp and his Shop Windows στο Grunenberg, Christoph, Hollein Max (επιμ.), Shopping. A Century of Art and Consumer Culture, Schirn Kunstahalle Frankfurt και Tate Liverpool( Frankfurt , Liverpool :Hatje Kantz Publishers, 2002).
Grunenberg, Chrιstoph, Harris, Jonathan, (επιμέλεια), Summer of Love, psychedelic art, social crisis and counterculture in the 60’s (Liverpool: Liverpool University Press +Tate Liverpool, 2005).
Hahn, Till, “L’amour du verre”, Museum 172 (1991) : 202-205
Hoffmann, Gerhard, "Space and Symbol in the Tales of Edgar Allan Poe," Poe Studies XII, αρ.1 (Ιούνιος 1979) www.eapoe.org/pstudies/ps1970/p1979101.htm
Hainard, Jacques, Kaehr, Roland, Objects Prétextes, Objects Manipulés (Neuchâtel: Musée d’ethnographie, 1984).
Harrison, Charles, Wood, Paul, (επιμ.), Art in Theory 1900-1990 (Cambridge: Massachusetts: Blackwell, 1992).
Hergott, Fabrice, «Plight», Joseph Beuys. (Paris: Musee national d’art moderne: Centre Georges Pompidou, 1994).
Highmore, Ben, Everyday Life and Cultural Theory, (Λονδίνο: Routledge, 2002).
Hirst, Paul, “Foucault and Architecture”, AA Files 26 (1993) : 25-60.
Hirst, Lisa, “Dressing the part, Workwear for the Home 1953-1965”, Things 9 (Xειμώνας 98-99): 25-49.
Hulten, Pontus (επιμ.) Futurismo & Futuristi (Milano: Fabbri Bompiani, 1986).

Jones, Amelia, Irrational Modernism, a Neurasthenic History of New York Dada (Cambridge, Massachusetts, London: The MIT Press, 2004)
Jones, Jonathan, A House is not a Home, Frieze 55, (νοεμ -δεκ 2000 ) :84-89.
---, "Species of Spaces -Mike Nelson. Frieze 53, (Kαλοκαίρι 2000).
Joselit, David, Infinite Regress, Marcel Duchamp 1910-1941 (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2003).
Judd, Donald, “Specific objects” Arts Yearbook 8. (1965) : 74-82
Irigaray, Luce, This Sex Which Is Not One, μτφρ. Catherine Porter. (Νέα Υόρκη: Cornell University Press, 1985).
Kabakov, Ilya, On the total installation (Bonn: Cantz verlag, 1995).
------, Tupitsyn, Margarita, Tupitsyn, Victor, “Conversation About Installation”, Art Journal 58, αρ. 4, (χειμώνας 99): 62–73.
Kachur, Lewis, Displaying the Marvelous, Marcel Duchamp, Salvador Dali, and Surrealist Exhibition Installations (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2001).
Klimasmith, Betsy. At Home in the City: Urban Domesticity in American Literature and Culture, 1850-1930 (Durham, New Hampshire: University of New Hampshire Press, 2005 ) , ειδικα τα κεφ. the “Tenement home” και “The Apartment as Utopia”.
Κοτιώνης, Ζήσης. Πες, πού είναι η Αθήνα. Προβολές στην τοπογραφία της Αττικής (Αθήνα : Άγρα, 2006).
Kiaer, Christina, Imagine no Possessions. The Socialist Objects of Russian Constructivism(Cambridge, Massachusetts, London: The MIT Press, 2005).
Kiaer, Christina, « The Short life of the Equal Woman », 2009, Tate ETC Magazine, www.tate.org.uk/tateetc/issue15/russian.htm
Krauss, Eva, «Plaidoyer pour une archisculpture » L’architecture d’aujourd’ hui, 349 (Νοεμ-Δεκ. 2003): 58-63
Krauss, Rosalind. E., The Originality of the Avant–Garde and Other Modernist Myths (Cambridge, Massachusetts : The MIT Press, 1986).
---, Passages in Modern Sculpture,(Λονδίνο: Thames and Hudson, 1977).
Kwinter, Sanford, “Virtual City , or the Wiring and Waning of the World”, Assemblage 29, (Απρίλιος 1996) : 86-101.
----, Architectures of Time, Toward a Theory of the Event in Modernist Culture, (Cambridge, Massachusetts : MIT Press, 2001)
Lefebvre, Henri, Everyday Life in the Modern World (Νέα Υόρκη: Harper & Row 1971)
Leigh, Christian, “Home is where the heart is”, Flash art 145, (Μάρτιος-Απρίλιος 89).
Lessing, Gotthold Ephraim, Laokoon: Oder uber die Grenzen der Malerei und Poesie, (Βερολίνο :1766).
Loos, Adolf, Spoken into the Void, Collected Essays 1897-1900, μτφ. Jane O. Newman και John H. Smith (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1982).
Λοϊζίδη, Νίκη, Απόγειο και κρίση της πρωτοποριακής ιδεολογίας ( Αθήνα: Νεφέλη, 1992).
Lippard, Lucy, Pop Art (Λονδίνο : Thames and Hudson, 1966).
Giovani Lista , ‘Εναέρια Άποψη και φουτουριστική Αεροζωγραφική: Μια μεταφυσική του χώρου» στο Η κατάκτηση του αέρα , (Θεσσαλονίκη:ΚΜΣΤ, 2003):89-115
Lyotard, J.F. “Les immateriaux”, Art & Text 17 (1985).
Mahon, Alyce “Displaying the Body, Surrealism’s Geography of Pleasure” στο Wood, Ghislaine (επιμ.) Surreal Things, Surrealism and Design (London : Victoria and Albert Museum, 2007).
Mahoney, Robert, “La révolte des objets: John Armleder et un postmortem moderne”, Artstudio 19 (Χειμώνας 1990) : 78-89.

Μαρινέττι, Μανιφέστα του Φουτουρισμού (Αθήνα: Αιγόκερος, 1987).
Massey, Ann, “The Emergence of Interior Decoration as a Profession”, Interior Design of the 20th Century, (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1990).
Meleaf, Janine, "The House that Carrie Built: The Stettheimer Doll's House of the 1920s". Art & Design 51 (Νοεμβριος 1996) : 76-81.
Mehgham, Rod, "Inner Visions", Tate Magazine, issue 23, (2000):38-42.
Moholy–Nagy, Laszlo, Painting, Photography, Film, μετ. J. Seligman (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1969).
Michelson, Annette, “Where is your rupture?” Mass Culture and the Gesamtkunstwerk” , October 56 (Καλοκαίρι 1991): 43–63.
Ντε Μικέλι, Μ. Οι πρωτοπορίες της τέχνης του εικοστού αιώνα (Αθήνα: Οδυσσέας, 1983).
Morris, Frances, Paris Post War: Art and Existentialism 1945-55, (Λονδίνο: Tate Gallery, 1993).
Morton Pat, "A visit to Womenhouse", Architecture of the Everyday, (επιμ.) Steven Harris, Deborah Berke (Νέα Υόρκη : Princeton Architectural Press, 1997): 166-179.
Miessen, Markus, “Wondering through the chasms of opportunity”, Contemporary 21, αρ. 87 (2006): 16-17.
Millet, Catherine, “Architectures de Dubuffet”, Art Press 45 (1981) : 33-37.
Mulholland, Neil, “Use your illusions”, Tate etc. αρ.4 , (Καλοκαίρι, 2005). www.tate.org.uk/tateetc/issue4/summeroflove2.htm
McNeil, Peter "Designing Women : Gender, Sexuality and the Interior Designer, c 1890-1940 Art History 17, αρ. 4, (34), (Δεκέμβριος 1994) : 631-57.
Nevins, Deborah, "The Triumph of Flora: Women and American Landscape, 1890-1935, Antiques 127 (Απρίλιος 1985) : 64-69.
Niderst, Alain, "Esthetique et materialisme a la fin du siecle", Dix-Huitieme Siecle, αρ. 24 (1992) :189-197.
Ørskou, Gitte, « Inside the Spectacle, Olafur Eliasson. Minding the world», ARoS Aarhus Kunstmuseum, (Hatje Cantz, Ostfildern-Ruit, 2004).
Ottmann, Klaus, “Jessica Stockholder”. The Journal of Contemporary Art 5 (Aνοιξη/Kαλοκαίρι 1991) : 100-107.
Παπανικολάου Mιλτιάδης (επιμ.), Πίσω από το μαύρο τετράγωνο (Θεσσαλονίκη : ΚΜΣΤ, 2002).
Parent Beatrice, «Mario Merz: Le soufle de la liberté». Artstudio 13 : 52-63.
Pollock , Griselda, « On Mary Cassatt’s reading le figaro or the case of the missing women » στο Looking back to the future eesays on art, life and death ( Amsterdam:G+B Arts International , 2001):227-273

Piano, Renzo, “Atelier Brancusi a Parigi” Ottagono 124 (Οκτώβριος 1997).
Read, Herbert, Ιστορία της Μοντέρνας γλυπτικής, μτφρ. Μ.Λαμπράκη-Πλάκα (Υποδομή, Αθήνα, 1974).
Reed, Chistopher, "Domestic Strife". Tate Modern 21 (2000) : 51-54.
Revel, Judith, “L’archive au present: pour une généalogie de l’infime”. Οmnibus, ειδικό τεύχος για Documenta X, (Οκτώβριος 97).
Romain, Antoinette Le Normand, Rodin en 1900: l'exposition de l'Alma (Παρίσι : Musée du Luxembourg, Musée Rodin, Réunion des musées nationaux, 2001).

Robinson, Joyce Henri « Hi Honey, I’m Home» : Weary (Neurasthenic) Businessmen and the Formulation of a Serenely Modern Aesthetic » Not At Home (επιμ.) Christopher Reed (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1989) :98-112

Rosenthall, Mark, Installation Art, From Duchamp to Holzer (Munich : Prestel verlag, 2003).
Rossler, Beate, Privacies (Stanford, California : Stanford University Press, 2004).
Riley, Richard, «Μεταμόρφωση: νέες μορφές στη βρετανική τέχνη 1957-1971», στο Μεταμόρφωση, Βρετανική τέχνη της δεκαετίας του 60, (Άνδρος: Iδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2005).
Sadler, Simon, The Situationist City (Cambridge, Massachusetts: ΜΙΤ Press, 1998).
Shapiro, Miriam, "Recalling Womanhouse". Women's Studies Quaterly 15 (Άνοιξη,/Καλοκαίρι, 1987): 25-30.
--- " The Education of Women as Artists :Project Womanhouse". Art Journal 31 (Άνοιξη 1972): 268-270.
Shapiro, Laura, Something from the Oven: Reinventing Dinner in 1950s America (Νέα Υόρκη: The Viking Press, 2004
Shelley, Rice, Inverted Odysseys: Claude Cahun, Maya Dern, Cindy Sherman, (Cambridge, Massachusetts: The MIT Press, 1999)
Solnit, Rebecca, Wanderlust A History of Walking (Λονδίνο: Verso, 2001).
Spigel, Lynn, “The suburban Home Companion: Television and the Neighborhood Ideal in Postwar America,”
---, “Installing the television set: Popular Discourses on Television and Domestic Space 1948-1955”. Camera Obscura 16 (Μάρτιος 1988) : 11-48
Staniszewski, Mary Anne, The Power of Display: A History of Exhibition Installations at the Museum of Modern Art (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1998)
Stephen Philips “Introjection and Projection : Frederick Kiesler and his dream machine” στο Mical, Thomas (επιμ.) Surrealism and architecture, (London : Routledge, 2005):140-155
Stewart, Susan, On longing, narratives of the miniature, the gigantic, the souvenir, the collection, (Durham: Duke University Press, 1993)
Sykora, Katharina “Merchandise Temptress : The surrealist Enticements of the Display Window” στο Grunenberg, Chrιstoph, Hollein Max (επιμ.), Shopping. A Century of Art and Consumer Culture, Schirn Kunstahalle Frankfurt και Tate Liverpool (Frankfurt , Liverpool :Hatje Kantz Publishers, 2002) .
Tabart, Marielle, Monod-Fontaine, Isabelle, Brancusi Photographe (Παρίσι : M.N.A.M, Centre G.Pompidou , 1979).
Taylor, Brandon, The Art of Today, (Λονδίνο: Everyman Art Library,1995).
Tiersten, Lisa, "The Chic Interior and the Feminine Modern: Home decorating as High Art in Turn-of-the Century Paris”, Not At Home, (επιμ) C.Reed, (London : Thames and Hudson, 1989):18-32.

Τροβά, Βασω (επιμ.), Από ποια πλευρά του τοίχου ; Ζητήματα φύλων στο σχεδιασμό του Χώρου (Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 2008).
Τουρνικιώτης, Παναγιώτης, Ιστοριογραφία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής (Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2002).
---------, «Τα μνημεία και τ’αυτοκίνητα στο Vers une architecture του Le Corbusier», Χρονικά Αισθητικής, τομ.37-38 (1997-1998):85-98.
---------, “Ιδεαλισμός και ορθολογισμός, η αντίληψη της αρχιτεκτονικής του le Corbusier” , Δελτίο Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, αρ. 16 (Ιανουάριος –Φεβρουάριος 1988):43-47.
Tsutsui, William, Godzilla On My Mind: Fifty Years of The King of Monsters (Λονδίνο : Palgrave Macmillan, 2004).
Umbro, Apollonio, Futurist Manifestos (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1973).
Van Zeijl, Gerard, The Architecture of Dwelling : A History of a(ir)rationality Bulwark, Dwelling as Figure of Thought, (επιμέλεια Hans Cornelissen) (Amsterdam : SUN, 2005): 103-129.
Vidler, Antony, The Architectural Uncanny, Essays in the Modern Unhomely (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1992).
---, Warped Space: Art Architecture, and Anxiety in Modern Culture (Cambridge, Massachusetts : MIT Press, 2000).
---, “Splitting the difference”. Artforum, (Ιουν.2003) : 35-36.
Wakefield, Neville «Yucatan is Elsewhere, On Robert Smithson's Hotel Palenque». Parkett 43 (1995) : 133
Weil, B., “Remarks on Installations and Changes in Time Dimensions”, Flash Art 162 Vol. XXV (Ιανούαριος/Φεβρουάριος 1992) : 104-109
Whiting, Cecile, A Taste for Pop,(Cambridge: Cambridge University Press, 1997).
Widdis, Emma, Visions of a New Land, (New Haven και Λονδίνο:Yale University, 2003).
Ghislaine Wood, ”The Illusory Interior” στο Wood, Ghislaine (επιμ.) Surreal Things, Surrealism and Design (London : Victoria and Albert Museum, 2007):39-57.

Models

Ζωη Κοκκωνη

Τρυφωνας Δημητρακοπουλος

Βασιλικη Μπερμπεριδου

Αννα Αραμπατζη

Ελενη μαρια Φωτοπουλου

Βασιλης Μπλουκας

Χρυσαυγη Ισμηνη

Αρχοντη Ιωαννου


Αλικη Σκιαδα

Στεφανος Παπαθανασοπουλος

Μαριος Παπαδακης

Στεφανος Φιλιπας

Joel von Trapp


Αλκηστις Πιτσικαλη


Κωνσταντινος Στεργιοπουλος


Θανος Χολεβας


Ορφεας Νικόλας Χαιρετης


Μαριος Λιαριος


Μαρια Καραμανου


Ιωαννα Κουτσοβασιλη


Μαρια θεοδώρα Πυρογιαννη

Εικαστικές Τέχνες
(Βελώνης, Γκουτενσβάγκερ, Μπομπός, Μ. Παπαδημητρίου)
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Narratives of Privacy and Domesticity -Selected Bibliography and topics

«Αφηγήσεις της κατοίκησης στη Μοντέρνα και σύγχρονη Τέχνη»


Ενδεικτικές ενότητες

Η νοικοκυρά ως μοντέρνος καλλιτέχνης

Οίκος και ταξική συνείδηση στην πικτοριαλιστική και ρεαλιστική φωτογραφία .

Σκανδιναβικές μόδες του κατοικείν : Από τον Carl Larsson στο ΙΚΕΑ

Maison cubiste. Παρεμβάσεις του δημόσιου χώρου στη νεκρή φύση

Τακτικές του αποκλεισμού: Paul Poiret και Daniel –Henry kahnweiler

Προσπερνώντας την οικία στη μοντέρνα γλυπτική: Τακτικές του “ανοίγματος” της κλειστής φόρμας

Από τον Brancusi στον Foujita : Ιδιωτικοί χώροι και atelier στη Σχολή του Παρισιού

Φουτουρισμός Κονστρουκτιβισμός και Σoυπρεματισμός : Αποδράσεις από την κατοικία

Οι αξίες της οικογένειας στον Γαλλικό και αμερικανικό ιμπρεσιονισμό

Από την μόδα στο ιδιωτικό πάθος : ερμηνείες της γυναίκας στην σουρεαλιστική φωτογραφία

Διακόσμηση και Σχεδιασμός: Όψεις της γυναικείας «δημιουργικότητας» και η διάκριση των ρόλων

Κουκλόσπιτα ενάντια σε μακέτες, και η κρυφή κατοικία του Duchamp

«Το σπίτι του μέλλοντος» στα μέσα μαζικής ενημέρωσης την δεκαετία του 50 και η pop art

Μέσα στην οικία : Ο θρίαμβος της τηλεόρασης και η υπεροχή της «αμερικάνικης» κουζίνας στη μεταπολεμική γλυπτική

Αναπαραστάσεις της ελληνικής πολυκατοικίας

Η έννοια του καλειδοσκόπιου στα Ψυχεδελικά περιβάλλοντα

Η εμπειρία του καταφυγίου στην μεταπολεμική ευρωπαϊκή γλυπτική

Το φάντασμα της πτώσης της οικίας των Usher στην αρχιτεκτονική
Άπολις : Μακριά από το σπίτι : H αναζήτηση της επιστροφής στην περιπλάνηση



Ενδεικτικές Αναφορές Έργων

William Merritt Chase “The hall at Shinnecock”, 1892/ Edmund C.Tarbell, Girls Reading, 1907/Mary Cassat, “Little Girl in a Blue Armchair”, 1878/ Berthe Morisot, “Eugène Manet on the Isle of Wigh”, 1875 / Manet, “Olympia”, 1863/ Portrait d’Emile Zola”, 1868/ Carl Larsson, “A Home” 1899/ Jacob Riis, ”How the other half lives”, 1888/Lewis Hine, “Tenement, Jewish family”, 1912/ Julia Margaret Cameron, "The Return after Three Days" , 1865 /Clarence H. White, “Ring Toss”, 1899 / Umberto Boccioni, “Sviluppo di bottiglia nello spazio”, 1912/ “Forme uniche della continuita nello spazio”, 1913/ “Τραπέζι+ Μπουκάλι + Σπίτια”, 1912/ "La strada entra nella casa" , 1911/ “Dinamismo di un cavallo in corsa + case”, 1914–15/ Picasso "Κιθάρα", 1912 / "Ποτήρι, μαχαίρι και σάντουιτς σ’ ένα τραπέζι ", 1914/ Marevna , «Κυβιστικά ηλιοτρόπια», 1914/ A.G.Bragaglia, «Φιγούρα κατεβαίνοντας τις σκάλες-αυτοπορτραίτο», 1911 /”Σπουδή για μια νέα φωτογραφική εικόνα», 1911/ Gabo, “Ογκομετρικός και Στερεομετρικός κύβος”, 1937/ «Δομημένο κεφάλι μίας γυναίκας», 1917/ «Κεφάλι» , 1916/
Brancusi, « Négresse Blonde »,1926/ « Oiseau d’or », 1919/ ‘Oiseau dans l’espace », 1925-1926/ « Oiseau dans l’espace’, 1929-30/ « La muse endormie », 1906/ « Le nouveau- ne II », 1926/ « Princesse X », 1920/«Colonne sans fin », 1937-1938, Vuillard, “Οι κίτρινες κουρτίνες» 1893/ M.Cottin, «Les Petits riens», 1896/Bonnard, “Ορθιο γυμνό» 1919/ Claude Cahun, αυτόπορτραίτα, 1932/ Andrea Zittel, A to Z comfort unit II,1994/ Donald Judd, «Ατιτλο», 1969 / Robert Morris , Columns, 1961-73/ Adolf Loos , επαύλεις Moller (1927-28) και Muller ( 1928-30)/ Atelier Van Lieshout, “Hausfreund”, 1997/ Tobias Rehberger, “Prototype”, 2003/ Joe Scanlan, “Nesting Bookcase”, 1997. Marcel Duchamp, "Nu descendant un escalier αρ.2” , 1912”, / “Boite –en- valise”, 1941/ “Fresh Widow”, 1920/ Carrie Stettheimer “dollshouse”, 1916-35 / Florine Stettheimer “Portrait of my sister Carrie with Dollhouse”, 1923 /Womanhouse project, 1972/ Miriam Shapiro και Sherry Brody “dollshouse”, 1972/ Joseph Beuys, “Plight”, 1964-72 / Dubuffet, “Closerie Falbala” ,1971-1976/ Per Inge Bjorlo, “Indre romV”, 1991 / Mario Merz , “Igloo di Giap”, 1968. Εdwardo Paolozzi “It’s a psychological Fact Pleasure Helps Your Disposition”, 1948/“Aμερικάνικος τρόπος ζωής», Πάρκο Sokolniki, Μόσχα, 1959/ Richard Hamilton ,Just what is it that makes today’s homes so different, so appealing?”, 1956/ Marisol, “Love”/ Gerhard Richter, Konrand Lueng “Leben mit pop-eine demonstration fur den kapitalistischen realismus”, 1963/ Vostell «TV-Décoll/age αρ. 1» , 1958-1961/ «Concrete TV Paris» (1974-81,/ Andy Warhol, “Brillo Boxes”, 1964-1968,/ Nam June Paik, Something Pacific, 1993 / Dan Graham, "Homes for America", 1966-67. /Tom Wesselmann, “Νεκρή φύση # 20”,1962/ Brownie Wise, Tupperware Home Parties/ Mona Hatoum, “Homebound”, 2000/ Schwitters “Merzbau” 1923-1943/Gordon Matta Clark-“Bronx Floor”, 1972-3 / “Bingo”, 1974 “Splitting”,1974, “office baroque”, 1977/ J.P.Raynaud “La maison”, 1969-1993,/ Joseph Beuys “I lιke America and America likes me”, 1974/ Robert Smithson “Partially buried woodshed”, 1970, “Hotel Palenque”, 1969/ Arman, “Conscious Vandalism”, 1975/ Mike Kelley και Paul McCarthy "Heidi House", (1992) / Jessica Stockholder «installation in my father’s backyard, 1983/ “Skin Toned Garden Mapping”, 1991/ Michel Landy “Break Down”, 2001/ Judy Pfaff “Neither here not there” , 2003/ “Ramp project”, 2003/Isa Genzken, Weltempfänger, 1990 / Claire Barclay, “Foul play”, 2005/ Kawamata, “Installation Spui”, 1986 ./ Lucas Samaras, “Mirrored Room”,1966/ Yayoi Kusama –“Infinity Mirror Room (phalli’s field)”, 1965/ 1970/ «Mirror Room”, 1991/ “Fireflies”, 2003/ Jesus Rafael Soto, “Penetrables, 1967/” Brion Gysin “dreamachine”, 1959/ Μark Boyle “ Son et Lumiere”, 1966/ Jianni Colombo, “Structuratione fluida”, 1967/ Ν.Schoffer, “CYSP 1”, 1956 / Davide Boriani, “Ambiente stroboscopico”, 1966/ Jim Lambie, “Zobop”, 1999/ Eva Rothschild, “Within You Without You”, 2002/ “Black Mountainside”, 2001 Olafur Eliasson, «La situazione antispettiva», 2003, Dali, “Rainy Taxi”, 1938 Dream of Venus Pavilion, 1939/ Vito Acconci, «Following Piece», 1969/ E. Kienholz, «Back Seat Dodge 38,1964 / Tomoko Takahashi, “ Line out ”, 1996/ Carl Andre “Lever”, 1966/ Ed Ruscha, «Royal Road Test», 1967/CIAM, 1933/ Werner Herzog, περίπατος Μόναχο- Παρίσι, 1974.

Selected Bibliography

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Agrest, Diana, Conway, Patricia, Weisman, Leslie Canes, (επιμ.) The Sex of Architecture, (Νέα Υόρκη: Harry N.Abrams, 1996)
Allen, Mark, “Décor by Timothy Leary”, New York Times, (20 Ιανουάριος, 2005)
Allington, Edward, "The Ride Stripped Bare", Frieze 56, (Iανoυάριος-Φεβρουάριος 2001): 83- 87.
Anger, Jenny, “Forgotten Ties: The Suppression of the Decorative in German Art and Theory, 1900-1915”, Not At Home (επιμέλεια) Christopher Reed (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1989), :130-146.
Bach, Teja Friedrich Brancusi, photo reflexion, (Παρίσι: Edition du Regard, Didier Impert Fine Arts, 1991):8.
Bachelard, Gaston, La poetique de l’espace (Παρίσι : PUF, 1957).
Barker, Emma, (επιμ.) Contemporary Cultures of Display (New Haven: Yale University /Open University, 1999.)
Βαροπούλου, Ελένη, «Εγκαταστάσεις και Θέατρο»,
Το Βήμα της Κυριακής (3 Ιουλίου 2005):Α 47.
Battcock,G., Minimal Art (Νέα Υόρκη: Dutton, 1968).
Baudrillard, Jean, Le système des objets, (Παρίσι: Dënoel, 1972).
Baudrillard, Jean, Nouvel, Jean, Τα μοναδικά αντικείμενα, αρχιτεκτονική και φιλοσοφία, μτφρ. Ν. Ηλιάδης (Αθήνα : Futura, 2005).
Baydar, Gulsum και Heynen, Hilde (επιμ.) Negotiating Domesticity :Spatial Constructions of Gender in Modern Architecture (Λονδίνο, Νέα Υόρκη:Routledge,2005).
Bellaigue, Marthilde, "An Artist and an Architect: The space Rebeyrolle at Eymoutiers", Museum International 196, αρ.4 , τομ. ΧLIX (1997) : 30-34.
Becker , Lutz (επιμ.), Παπανικολάου Μιλτιάδης (ε.εποπτεία) Κατασκευή, ο Τατλιν και ο κύκλος του (Θεσσαλονίκη: Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης τέχνης, 2001)
Bennet, Tony, The birth of the Museum (Λονδίνο: Routledge, 1995)
Bennet, M.J., When Dreams Came True: The GI Bill and the making of Modern America, (Washington: Brassey’s, 1996).
Βελώνης, Κωστής, εισαγωγή στον κατάλογο «Άπολις» (Αθήνα : Ελληνοαμερικανική Ένωση, 2006).
---, “The prestige to resist : A reading of "Un Coup de Dés" through the sculptural aesthetics of late modernism,” www.art-omma.org, αρ.1, 2002.
---, «Σκέψεις για την υλοποίηση μιας έκθεσης που αφορά στην χρήση αρχιτεκτονικών τυπολογιών σε σχέση με την παραγωγή του θεάματος στην σύγχρονη ελληνική τέχνη», Curating: Απόψεις για την επιμελητική δράση, επιμ. Ε.Καραμπά (Αθήνα:Futura/GAP Files#1,2005).
G.Beidler, Paul, “The postmodern Sublime : Kant and Tony Smith’s Anecdote of the Cube”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism 53, αρ. 2 (Άνοιξη 1995): 177-186.
Maurice Berger, Minimal Politics, Perfomativity and Minimalism in Recent American Art (Baltimore, Maryland: University of Maryland, 1997).
Berke, Deborah, Steven Harris (επιμ.), Architecture of the Everyday (Νέα Υόρκη : Princeton Architectural Press, 1997).
Berman, Marshall, All That is Solid Melts Into the Air, the Experience of Modernity (Νέα Υόρκη: Simon & Schuster, 1982).
Best, Steven, Douglas Kelner, "Debord and the Postmodern Return: New stages of the spectacle" http://www.uta.edu/huma/illuminations/kell17.htm
Betts, Raymond F., William J.Levitt. A History of Popular Culture, more of everything, faster and brighter (Λονδίνο: Routledge, 2004).
Breton, Andre. Ο Τρελός Έρως, μτφ. Ν.Κουμανούδη ( Αθήνα: Ύψιλον, 1980)
Brown, Catherine, Maddox, Celia N. "Women and the land: A Suitable Profession", Landscape Architecture 72 (Μάιος 1982).
U. Boccioni, Scritti editi e inediti (Μιλάνο: Feltrinelli, 1971).
Bochner, Mel, "The Serial Attitude." Artforum 4, τομ. VI (Δεκέμβριος 1967) : 28-33.
Bouchier, Martine, Nys Philippe, « La relation art-architecture, vers le champ élargi de l’architecture » Le philosophe et l’architecte, (επιμ.) Chris Younes, Michel mangematin (Παρίσι: Descartes and Cie, 1996).
Borden, Iain, Rendell, Jane, (επιμ.), InterSections, Architectural Histories and Critical theories ( Λονδίνο : Routledge, 2000).
Bois, Yve-Alain, "the Sculptural Opaque", Substance 31 (1981) : 23-48.
Bois, Yve-Alain. Krauss, Rosalind. L’informe, mode d’emploi, (Παρίσι : Centre d’art et de culture Georges –Pompidou, 1996).
Boym, Svetlana. Common Places- Mythologies of Everyday Life in Russia (Harvard University Press: Cambridge, Massachusetts, London, 1994).
Buci-Glucksmann, Christine Philosophie de l'ornement. D'Orient en Occident (Paris: Galilée,2008)
Buci-Glucksmann, Christine, L'oeil cartographique de l'art. (Paris: Galilée, 1996)
Buck-Morss, Susan, "The City as Dreamworld and Catastrophe", October 73, (Καλοκαίρι 95): 3-26.
Blistene, Bernard, “A conversation with Jean-Francois Lyotard”, Flash Art 121, (Μάρτιος 1985): 32-35.
Βλάχος, Γιώργος Σ., «Ποπ, όπως ο ήχος της φτηνής σαμπάνιας», Panopticon, τευχ.00, (2002).
Brighton, Andrew, Flogging Dead Horses, de-, dis-, ex-. Ex-vacating Modernism, επιμ. Alex Coles & Richard Bentley (BACKless Books, 1996, Λονδινο): 1-2.
Broude, Norma, Garrard, Mary D., (επιμ.) The Power of Feminist Art, the American Movement of the 1970's, History and impact (Νέα Υόρκη : Harry N. Abrams, 1994).
Brooks, Peter, Reading for the plot: Design and intention in Narrative (Oxford: Clarendon, 1984).
Brewer, John, Porter, Roy (επιμ.), Consumption and the World of Goods, (Λονδίνο: Routledge, 1993).
Βrown, Theοdore, The work of G.Rietveld Architect, (Utrecht : A.W.Bruna and Zoon, 1958).
Briosi Sandro, Hillenaar, Henk (επιμ.), Vitalite et contradictions de l’avant-garde, Italie-France 1909-1924, (Paris:José Corti, 1988).
Buchanan Peter, « Brancusi's New Studio», Architecture, αρ. 4 (Απρίλιος 1997): 77-79.
Buchloh, Benjamin H. D., "Cargo and Cult, the displays of Thomas Hirschhorn", Artforum XL αρ.3 , (Νοέμβριος 2001) : 109-114.
Cardot, Emile, L’ Art au foyer domestique (Παρίσι: Renouard, 1884).
Cahun, Claude, Ecrits, (Παρίσι: Editions Jean-Michel Place, 2002).
Causey, Andrew, Sculpture since 1945 (Oxford: Oxford University Press, 1998).
Carter, Paul, Another Part of the Fifties (Νέα Υόρκη: Columbia University Press, 1983).
Casey, Edward S., Getting Back into Place, (Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press, 1993).
Century, Dan, “Brion Gysin and His Wonderful Dreamachine” www. legendsmagazine.net/105/brion.htm
Cooke, Lynne, Wollen, Peter, (επιμέλεια), Visual Display Culture: Beyond Appearances, DIA Center, (Νέα Υόρκη: The New Press, 1995).
Colomina, Beatriz, Privacy and Publicity : Μodern Αrchitecτure as Mass Media (Cambridge, Massachusetts :MIT Press, 1994).
---,(επιμ.) Sexuality & Space, (Νέα Υόρκη: Princeton Papers on Αrchitecture, 1992).
Conrads, Ulrich, Μανιφέστα και προγράμματα της αρχιτεκτονικής του 20 αιώνα. (Αθήνα: Επίκουρος, 1977).
Le Corbusier, Urbanisme (Παρίσι : G. Crès και Cie, 1925).
---, L’art décoratif d’aujourd’hui (Παρίσι: G. Crès, 1925).
---, Vers une architecture ((Παρίσι : Crès et Cie, 1923).
Crary, Jonathan, "Spectacle, attention, counter-memory", October 50 (Φθινόπωρο 1989) : 96-107.
---, Techniques of the Observer: On Vision and Modernity in the Nineteenth Century. (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1990).
---, Suspensions of Perception, Attention, Spectacle, and Modern Culture, (Cambridge, Massachusetts : MIT Press, 2001).
Crowther, Paul, “The postmodern sublime: Installation and assemblage art”, Art and Design 40 (1995): 9-17.
Curtis, Penelope, Sculpture 1900-1945 (Oxford: Oxford University Press, 1999).
Clarke, Alison J., Tupperware, The Promise of Plastic in 1950s America (Washington: Smithsonian Institution Press, 2001.
Dali, Salvador. Παρανοικο-κριτική , μτφ. Ά. Σφακιανάκης (Αθήνα: Αιγόκερος).
Darling, Michael, Elizabeth A.T. Smith, (επιμ) The Architecture of R.M. Schindler (ΝΥ:Harry N. Abrams, 2001)
Davidson, Edward H., «Poe: A Critical Study, The Fall of the House of Usher» (Cambridge, Mass: The ΜIT Press, 1957).
Davilla, Thierry, «Une oeuvre de destruction», Les cahiers du Musée Νational d’art Moderne, Centre Pompidou (Χειμώνας. 2004/2005).
Debord, Guy, « Positions situationnistes sur la circulation”, Internationale situationniste, Internationale Situationniste 3, (Δεκέμβριος 1959), τρίτη έκδοση ( Paris: Fayard, 1997) : 104-105.
---, Η Κοινωνία του Θεάματος, μετ. Π.Τσαχαγέας-Ν.Β.Αλεξίου (Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος, 1986).
---, Kotànyi, Vaneigem, «Sur la commune », Internationale Situationniste,12(1969).www.acontrecourant.org/acc2/index.php?page=commune.
Deleuze, Gilles, Guattari, Felix, A Thousand Plateaus, μτφ. Brian Massumi, (Mineapolis : University of Minnesota Press, 1987).
O’Doherty, Brian, Inside the White Cube: The Ideology of the Gallery Space, (Santa Monica: Lapis Press, 1986).
Docherty J.Linda, “Model families: The domesticated Studio Pictures of William Merritt Chase and Edmund Tarbell”, Not At Home, (επιμ) C.Reed, (London : Thames and Hudson, 1989):48-64.
Drucker, Johanna “Collaboration without object(s) in the Early Happenings”, Art Journal 52/4, (Χειμώνας 1993): 51-58.
---, Theorising Modernism, Visual art and the Critical Tradition, (Νέα Υόρκη: Columbia University Press, 1994).
DiTommaso, Tanya, «The Aesthetics of television» Crossings, τομ.3, τευχ.1.www.crossings.tcd.ie/issues/3.1/DiTommaso/
Duncan, Carol Wallach, Alan, "The Universal Survey Museum", Art History ΙΙΙ, αρ. 4 (Δεκεμβριος 1980).
De Duve, Thierry, “Ex Situ”, LES CAHIERS du Musée National d’art Moderne 27 (φθινόπωρο 1989) : 39-55.
---, Kant After Duchamp, (Cambridge, Mass., MIT Press: 1996).
Eisenman, Peter D., "Notes on Conceptual Architecture: Towards a Definition." Design Quarterly 78-79 (1970): 1-5.
Efrat, Zvi, Fausch, Deborah, Singley, Paulette, El-Khoury, Rodolphe, (επιμ) Architecture: In Fashion (Νέα Υόρκη: Princeton Architectural Press, 1994).
Eco, Umberto, Opera Aperta, (Milano: Bompiani, 1962).
Elsen, Albert, Origins of Modern Sculpture: Pioneers and Premises, (Νέα Υόρκη : Braziller, 1974).
Etlin, R.A., «Aesthetics and the Spatial Sense of Self», The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 56/1, (χειμώνας. 1998): 1-19.
Etincelle, Carnet d'un mondain, vol. I, (Paris: Rouveyre, 1881-82).
Facos Michelle, “The Ideal Swedish Home :Carl Larsson’s Lilla Hyttnas”, Not At Home, (επιμ) C.Reed, (London : Thames and Hudson, 1989):81-91.
Farquharson, Alex, «Drastic Plastic», Frieze 68 (2001).
Fazakerely, F.G., Window Display, (Λονδίνο: English University Press, 1957).
Focillon, Henri, Η ζωή των μορφών, μτφ. Α. Κούρι, (Αθήνα : Νεφέλη, 1982).
Foucault, Micheal, “Of other spaces”, Diacritics (Ανοιξη 1986) : 22-27.
Foster, Hal, “The Archive without Museums”, October 77, (Kαλοκαίρι 1996) : 97-119.
---, The Return of the Real, (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2002).
---, Design and Crime, and Other Diatribes (Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Verso, 2002).
Forster, E.M,, Aspects of the Novel, (Λονδινο: Edward Arnold, 1927).
Francblin, Catherine, “Malachi Farrel, La Grande Histoire transposee chez Guignol”, Art Press 258 (Ιούνιος 2000): 30-32
Francis, Mark, «Tune in, turn on, light up..» Tate etc. αρ.4, www.tate.org.uk/tateetc/issue4/summeroflove.htm
Fried, Michael, “Art and Objecthood”, Art Forum, Vol.V, αρ.10 (καλοκαίρι 1967): 13-23.
Frizot Michel, Dominique Paini, Sculpter photographier photographie sculpture (Παρίσι: Marval, 1991).
Frechuret, Maurice, Le mou et ses formes :essai sur quelques catégories de la sculpture, (Παρίσι: ESBA, 1993).
R.Fyke, Nicholas, (εκδ.) Images from the street, planning, identity and control in public space, (London and New York: Routledge).
Gaggi, Silvio, “Sculpture, Theater and Art performance: notes of the convergence of the arts” Leonardo, τομ.19, αρ. 1 (1986).
Gaiger, Jason, Charles Harrison, Paul Wood (επιμ), Art in Theory 1648-1815 (Oxford: Blackwell, 2000).
Geiger, John, Chapel of Extreme Experience: a Short History of Stroboscopic Light and the Dream Machine (Νέα Υόρκη: Soft Skull Press, 2004).
Genette, Gerard, Τα όρια της διήγησης, μτφρ. Ε. Θεοδωροπούλου (Αθήνα : Καρδαμίτσα, 1987).
Giedon, Sigfried, Space, time and Architecture : The Growth of a new Tradition, (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1941).
Gintz, Claude, “Architecture et postminimalisme”. Revue d’esthétique 29 (1996).
Gingeras, Alison, «Breaking the Codes», Φυλλάδιο- 48η Μπιενάλε της Βενετίας (1999).
Gingeras, Alison, «Thomas Hirschhorn, grace a la betise!». Art Press 239 (Οκτ.1998).
Giovanni, Antonucci, Chonache del theatro futurista, (Roma: Abete, 1975).
Girard, René, La violence et le sacré, (Paris : Gallimard, 1976).
Godin, Christian, La Totalité realisée, Les arts at la littérature (Seyssel: Champ Vallon, 1997).
Gray Noel, «The kaleidoscope: Shake, Rattle and Roll”, The Australian Journal of Media&Culture, αρ.6(1991)www. mcc.murdoch.edu.au/ReadingRoom/6.2/Gray.html
Greenberg, Clement, Recentness of sculpture, American Sculpture of the Sixties (Los Angeles: Los Angeles Country Museum of Art, 1967).
Greenberg, R., Ferguson, B. W., Nairne, S., (επιμ.), Thinking About Exhibitions (London and New York: Routledge, 1996).
Grunenberg, Chrιstoph, Harris, Jonathan, (επιμέλεια), Summer of Love, psychedelic art, social crisis and counterculture in the 60’s (Liverpool: Liverpool University Press +Tate Liverpool, 2005).

Hahn, Till, “L’amour du verre”, Museum 172 (1991) : 202-205
Hoffmann, Gerhard, "Space and Symbol in the Tales of Edgar Allan Poe," Poe Studies XII, αρ.1 (Ιούνιος 1979) www.eapoe.org/pstudies/ps1970/p1979101.htm
Hainard, Jacques, Kaehr, Roland, Objects Prétextes, Objects Manipulés (Neuchâtel: Musée d’ethnographie, 1984).
Harrison, Charles, Wood, Paul, (επιμ.), Art in Theory 1900-1990 (Cambridge: Massachusetts: Blackwell, 1992).
Heidegger, Martin, Chemins qui ne menent nulle part (Παρίσι: Gallimard, 1990).
Hermann, Wolfgang, Gottfried Semper: In search of Architecture, (Cambridge, Mass., Λονδίνο: MIT Press, 1984).
Hergott, Fabrice, «Plight», Joseph Beuys. (Paris: Musee national d’art moderne: Centre Georges Pompidou, 1994).
Hoffman, Albert, LSD: My Problem Child (Νέα Υόρκη : McGraw-Hill, 1980).
Highmore, Ben, Everyday Life and Cultural Theory, (Λονδίνο: Routledge, 2002).
Hirst, Paul, “Foucault and Architecture”, AA Files 26 (1993) : 25-60.
Hirst, Lisa, “Dressing the part, Workwear for the Home 1953-1965”, Things 9 (Xειμώνας 98-99): 25-49. Hulten, Pontus (επιμ.), Futurismo & Futuristi (Milano: Fabbri Bompiani, 1986).
Jameson, F., Postmodernism ,or the cultural logic of late capitalism,(Durham:Duke, 1991). Jones, Jonathan, A House is not a Home, Frieze 55, (νοεμ -δεκ 2000 ) :84-89.
---, "Species of Spaces -Mike Nelson. Frieze 53, (Kαλοκαίρι 2000).
Joselit, David, Infinite Regress, Marcel Duchamp 1910-1941 (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2003).
Judd, Donald, “Specific objects” Arts Yearbook 8. (1965) : 74-82
----, Complete writings 1959-1975, (Halifax, New York: the Press of the Nova Scotia College of Art and Design University Press, New York University Press, 1975).
Irigaray, Luce, This Sex Which Is Not One, μτφρ. Catherine Porter. (Νέα Υόρκη: Cornell University Press, 1985).
Kabakov, Ilya, On the total installation (Bonn: Cantz verlag, 1995).
------, Tupitsyn, Margarita, Tupitsyn, Victor, “Conversation About Installation”, Art Journal 58, αρ. 4, (χειμώνας 99): 62–73.
Kachur, Lewis, Displaying the Marvelous, Marcel Duchamp, Salvador Dali, and Surrealist Exhibition Installations (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2001).
Kant, Immanuel, The Critique of Judgment, μτφρ. J.C. Meredith (Oxford : Oxford University Press, 1973).
---, Η Πρώτη Εισαγωγή στην Κριτική της Kριτικής Δύναμης, (Kritik der Urteilskraft Erste Fassung der Einleitung), εισαγ. Κοσμάς Ψυχοπαίδης (Αθήνα: Πολις, 1996).
Klimasmith, Betsy. At Home in the City: Urban Domesticity in American Literature and Culture, 1850-1930 (Durham, New Hampshire: University of New Hampshire Press, 2005 ).
Kuenzli Rudolf E., «Σουρεαλισμός και μισογυνισμός», www.terminal119.gr
J.Knoespel, Kenneth, "Diagrams as Piloting Devices in the Philosophy of Giles Deleuze",TLE19,PressesUniversitaires deVincennes(2001)www.lcc.gatech.edu/~knoespel/pdfsPublication/diagram%20pilot%20deleuze.pdf
Krauss, Eva, «Plaidoyer pour une archisculpture » L’architecture d’aujourd’ hui, 349 (Νοεμ-Δεκ. 2003): 58-63
Krauss, Rosalind. E., The Originality of the Avant–Garde and Other Modernist Myths(Cambridge, Massachusetts : The MIT Press, 1986).
---, Passages in Modern Sculpture,(Λονδίνο: Thames and Hudson, 1977).
---, Terminal Iron Works: The Sculpture of David Smith, (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1976).
Krauss Rosalind, Livingston Jane. «L’ Amour Fou: Photography and Surrealism», Corcoran Gallery of Art (Washington D.C. , Νέα Υόρκη : Abbeville Press, 1985).
Κοτιώνης, Ζήσης. Πες, πού είναι η Αθήνα. Προβολές στην τοπογραφία της Αττικής
(Αθηνα : Άγρα, 2006).
Kwinter, Sanford, “Virtual City , or the Wiring and Waning of the World”, Assemblage 29, (Απρίλιος 1996) : 86-101.
----, Architectures of Time, Toward a Theory of the Event in Modernist Culture, (Cambridge, Massachusetts : MIT Press, 2001).
Laugier, Marc-Antoine, Observations sur l'architecture, ( Bruxelles : Editions Mardaga, 1979)
Lecoq, A.M., “Les fetes de la Renaissance”, Monuments Historiques 119, (Ιαν-Φεβ 1982) : 93-104.
Λέφας, Παύλος. Αρχιτεκτονική και κατοίκηση. Από τον Heidegger στον Koolhaas (Αθηνα: Πλεθρον , 2008).
Lefebvre, Henri, Everyday Life in the Modern World (Νέα Υόρκη: Harper & Row 1971)
Lehmann, Steffen, Lepik, Andreas, Raspe, Caroline (επιμ.), Rethinking: Time Space architecture, (Βερολίνο : Bund Deutcher Architekten BDA Landesverband, Staatliche Museen Berlin, 2002).
Leigh, Christian, “Home is where the heart is”, Flash art 145, (Μάρτιος-Απρίλιος 89).
Lessing, Gotthold Ephraim, Laokoon: Oder uber die Grenzen der Malerei und Poesie, (Βερολίνο :1766).
Loos, Adolf, Spoken into the Void, Collected Essays 1897-1900, μτφ. Jane O. Newman και John H. Smith (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1982).
Λοϊζίδη, Νίκη, Απόγειο και κρίση της πρωτοποριακής ιδεολογίας ( Αθήνα: Νεφέλη, 1992).
Löwy, Michael, Sayre, Robert, Révolte et Mélancolie. Le romantisme à contre-courant de la modernité, (Paris: Payot, 1992).
Lippard, Lucy, Pop Art (Λονδίνο : Thames and Hudson, 1966).
Lista, Giovani , ‘Εναέρια Άποψη και φουτουριστική Αεροζωγραφική: Μια μεταφυσική του χώρου» στο Η κατάκτηση του αέρα , επιμ.Μ.παπανικολάου, Μαρία Τσαντσάνογλου (Θεσσαλονίκη:ΚΜΣΤ, 2003):89-115
Lyotard, J.F., The Postmodern condition: A report on Knowledge, μετ. Georg Bennington, Bian Massumi (Mineapolis: University of Minnesoata Press, 1984).
Lyotard J.F., Peregrinations, Law, Form, Event (Νέα Υόρκη: Columbia University Press, 1988).
Lyotard J.F., Lessons on the analytic of the sublime, (Stanford, California: Stanford university Press, 1994).
Lyotard, J.F., "Απάντηση στο ερώτημα: τι είναι μεταμοντέρνο?", Λεβιάθαν 2 (1988) : 9-19
Lyotard, J.F. “Les immateriaux”, Art & Text 17 (1985).
Mahoney, Robert, “La révolte des objets: John Armleder et un postmortem moderne”, Artstudio 19 (Χειμώνας 1990) : 78-89.
Marabini, Jean. H καθημερινή Ζωή στη Ρωσία τον καιρό της Οκτωβριανής Επανάστασης, μτφ. Σ.Βλοντάκη ( Παπαδήμα: Αθήνα, 1993)
Μαρινέττι, Μανιφέστα του Φουτουρισμού (Αθήνα: Αιγόκερος, 1987)
Massey, Ann, “The Emergence of Interior Decoration as a Profession”, Interior Design of the 20th Century, (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1990).
Meleaf, Janine, "The House that Carrie Built: The Stettheimer Doll's House of the 1920s". Art & Design 51 (Νοεμβριος 1996) : 76-81.
Mehgham, Rod, "Inner Visions", Tate Magazine, issue 23, (2000):38-42.
Meyer,Franz, “Marfa”, Art+Design, Stuttgart, Volker Rattenmeyer and Renate Petzinger(επιμ.)1993.
Moholy–Nagy, Laszlo, Painting, Photography, Film, μετ. J. Seligman (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1969).
Morgan, Stuart, “Interview mit Joseph Beuys”, Parkett 7 ( 1996): 64.
Michelson, Annette, “Where is your rupture?” Mass Culture and the Gesamtkunstwerk” , October 56 (Καλοκαίρι 1991): 43–63.
Ντε Μικέλι, Μ. Οι πρωτοπορίες της τέχνης του εικοστού αιώνα (Αθήνα: Οδυσσέας, 1983).
Molesworth, Helen, «Untitled text», October 92 (Ανοιξη 2000) : 157-162.
Morris, Robert, Notes on the Phenomenology of Making, Artforum 8 (Απρίλιος 1970): 64.
Morris, Frances, Paris Post War: Art and Existentialism 1945-55, (Λονδίνο: Tate Gallery, 1993).
Morton Pat, "A visit to Womenhouse", Architecture of the Everyday, επιμ. Steven Harris, Deborah Berke (Νέα Υόρκη : Princeton Architectural Press, 1997): 166-179.
Miessen, Markus, “Wondering through the chasms of opportunity”, Contemporary 21, αρ. 87 (2006): 16-17.
Mical, Thomas (επιμ.) Surrealism and Αrchitecture, (London : Routledge, 2005).
Millet, Catherine, “Architectures de Dubuffet”, Art Press 45 (1981) : 33-37.
Μουτσόπουλος, Θανάσης, Μυστήρια και θαύματα (Μουσείο φωτογραφίας Θεσσαλονίκης : Θεσσαλονίκη, 2005).
Μπαχτσετζής, Σωτήριος, Geschichte der Installation. Modelle situativer Erfahrungsgestaltung in der Kunst der Moderne, Διδακτορική εργασία στο Technische UniversitÃt του Βερολίνου(2004).
Mulholland, Neil, “Use your illusions”, Tate etc. αρ.4 , (Καλοκαίρι, 2005). www.tate.org.uk/tateetc/issue4/summeroflove2.htm
Muniz, Vik, “ Surface tension”, Parkett 46 (1996) : 56-59.
Barnett Newman “The sublime is now”, Tiger’s Eye 6, (Δεκ. 1948) : 52-53.
McNeil, Peter "Designing Women : Gender, Sexuality and the Interior Designer, c 1890-1940 Art History 17, αρ. 4, (34), (Δεκέμβριος 1994) : 631-57.
Nevins, Deborah, "The Triumph of Flora: Women and American Landscape, 1890-1935, Antiques 127 (Απρίλιος 1985) : 64-69.
Ντομίτσιο Ντουρίνι, Ντε Λουκρέτσια, Το τσόχινο καπέλο, Γιοζεφ Μποις, η διήγηση μιας ζωής (Αθήνα:Εξάντας, 1996). Norberg-Schulz, Christian, Existence, Space and Architecture (New York: Praeger, 1972).
Noever, Peter (επιμ.). The Future is our Only Goal, Rodchenko-Stepanova, ( Prestel: Μόναχο, 1991)
Niderst, Alain, "Esthetique et materialisme a la fin du siecle", Dix-Huitieme Siecle, αρ. 24 (1992) :189-197.
Ogden, Dunbar H., The Staging of Drama in the Medieval Church (University of Delaware Press /Associated University Presses, 2003).
Oramas, Luis Enrique Pérez, «La poética Del Penetrable y la escena Minimalista: Las paradojas de la absorción absoluta», Kalathos, αρ. VIII, Δεκέμβριος. www.kalathos.com/dic2001/arte/perezoramas/perezoramas.htm
Ørskou, Gitte, « Inside the Spectacle, Olafur Eliasson. Minding the world», ARoS Aarhus Kunstmuseum, (Hatje Cantz, Ostfildern-Ruit, 2004).
Ottmann, Klaus,, “Jessica Stockholder”. The Journal of Contemporary Art 5 (Aνοιξη/Kαλοκαίρι 1991) : 100-107.
Παπανικολάου Mιλτιάδης (επιμ.), Πίσω από το μαύρο τετράγωνο (Θεσσαλονίκη : ΚΜΣΤ, 2002).
Parent Beatrice, «Mario Merz: Le soufle de la liberté». Artstudio 13 : 52-63.
Pearce, Susan, "A new way of looking at old things", Museum International 51, αρ.202 (1999) : 12-17.
Perreau, David, “Jason Rhoades, deviations dans l’espace”. Art press 230 (Δεκ.97): 26-30.
Petry, Claude (dir) . À Travers le Miroir de Bonnard à Buren, Musée des Beaux-Arts de Rouen (Παρίσι : Editions de la Réunion des Musées Nationaux,, 2000).
Pevsner, Nikolaus, A History of Building Types, (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1976).
Poinsot, Jean –Marc, “La transformation du Musée à l’ère de l’art exposé”. Traverses 36 (1979): 42-49.
Poulot, Dominique, "Le reste dans les musées", Traverses, αρ. 12, (Σεπτέμβριος 1998):100-116.
Piano, Renzo, “Atelier Brancusi a Parigi” Ottagono 124 (Οκτώβριος 1997).
Racamier, P.C, “Ψυχολογία του αρχιτεκτονικού χώρου», Αρχιτεκτονικά Θέματα 5, (1971) :83-84.
Ratcliff, Carter, «Robert Smithson: Learning from New Jersey and Elsewhere - Book Review», Art in America, (Οκτ. 2003).
Read, Herbert, Ιστορία της Μοντέρνας γλυπτικής, μτφρ. Μ.Λαμπράκη-Πλάκα (Υποδομή, Αθήνα, 1974).
Chistopher Reed, "Domestic Strife". Tate Modern 21 (2000) : 51-54.
Revel, Judith, “L’archive au present: pour une généalogie de l’infime”. Οmnibus, ειδικό τεύχος για Documenta X, (Οκτώβριος 97).
Antoinette Le Normand-Romain, Rodin en 1900: l'exposition de l'Alma (Παρίσι : Musée du Luxembourg, Musée Rodin, Réunion des musées nationaux, 2001).
Rosenthall, Mark, Installation Art, From Duchamp to Holzer (Munich : Prestel verlag, 2003).
Rossler, Beate, Privacies (Stanford, California : Stanford University Press, 2004).
Richter, Gerhard, Gerhard Richter, Text, Schriften und Interviews (Frankfurt, Leipzig: Insel, 1993).
Riley, Richard, «Μεταμόρφωση: νέες μορφές στη βρετανική τέχνη 1957-1971», στο Μεταμόρφωση, Βρετανική τέχνη της δεκαετίας του 60, (Άνδρος: Iίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2005).
Rugoff, Ralph, “Touched by your presence”, Frieze 50 (Ιανουάριος -Φεβρουάριος 2000).
Rykwert, Joseph, On Adam’s House in Paradise: The Idea of the Primitive Hut in Architectural History (Cambridge, Mass.: The MIT Press, 1981).
Sadler, Simon, The Situationist City (Cambridge, Massachusetts: ΜΙΤ Press, 1998).
Sanders,Joel, «Curtain Wars” “Let’s put a curtain over that!” is totally antipathetical and totally contradictory’ . Harvard Design Magazine 16, (Χειμώνας-Άνοιξη 2002) www.gsd.harvard.edu/research/publications/hdm/back/16sanders.html
Schwabsky, Barry, “Jessica Stockholder, the seduction of the real”. Art press 205 (1996).
Semper, Gottfried, Τhe Four Εlements of Architecture and other Writings, μετ. H. F. Mallgrave, W. Hermann ( Cambridge : Cambridge University Press, 1989).
---, Τhe Four Elements of Architecture and other Writings, μτφ. H. F. Mallgrave , W. Hermann (Cambridge University Press, 1989).
Serota, Nicolas, Experience or interpretation, the dilemma of Museums of modern art, (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1996).
Shapiro, Miriam, "Recalling Womanhouse". Women's Studies Quaterly 15 (Άνοιξη,/Καλοκαίρι, 1987): 25-30.
--- " The Education of Women as Artists :Project Womanhouse". Art Journal 31 (Άνοιξη 1972): 268-270.
Shapiro, Laura, Something from the Oven: Reinventing Dinner in 1950s America (Νέα Υόρκη: The Viking Press, 2004
Shelley, Rice, Inverted Odysseys: Claude Cahun, Maya Dern, Cindy Sherman, (Cambridge, Massachusetts: The MIT Press, 1999)
Solnit, Rebecca, Wanderlust A History of Walking (Λονδίνο: Verso, 2001).
Sorkin, Micheal, (επιμ.), Variations on a theme Park: the new American City and the end of Public Space,( Νέα Υόρκη: Hillard Wang, 1992).
Smith, C.Ray, Tate, Allen, Interior Design in 20th Century America : A History (Νέα Υόρκη : Harper & Row, 1987).
Spear, T. Athena, Brancusi’s Birds, (Νέα Υόρκη: New York University Press: 1969).
Spigel, Lynn, “The suburban Home Companion: Television and the Neighborhood Ideal in Postwar America,”
---, “Installing the television set : Popular Discourses on Television and Domestic Space 1948-1955”. Camera Obscura 16 (Μάρτιος 1988) : 11-48
Staniszewski, Mary Anne, The Power of Display : A History of Exhibition Installations at the Museum of Modern Art (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1998)
Stewart, Susan, On longing, narratives of the miniature, the gigantic, the souvenir, the collection, (Durham: Duke University Press, 1993)
Tabart, Marielle, Monod-Fontaine, Isabelle, Brancusi Photographe (Παρίσι : M.N.A.M, Centre G.Pompidou , 1979).
Taylor, Brandon, The Art of Today, (Λονδίνο: Everyman Art Library,1995).
Teyssot, Georges, «The mutant body of Architecture», Flesh, architectural probes, Elisabeth Diller + Ricardo Scofidio, (New Jersey : Princeton University Press, 1994).
Τερζάκης, Φώτης, Τα ονόματα του Διονύσου, προαναγγελίες μιας διαρκώς ματαιωμένης έλευσης (Αθήνα: Οξύ, 2000).
Theocharopoulou Ioanna, “The housewife, the builder and the desire for a polykatoikia apartment in postwar Athens”, Baydar, Gulsum και Heynen, Hilde (επιμ.) Negotiating Domesticity :Spatial Constructions of Gender in Modern Architecture (Λονδίνο, Νέα Υόρκη:Routledge,2005) :65-82.
Thiel, Wolf-Gunter, "Art Incorporated-Svetlana Heger, Plamen Dehanov, and corporate culture", Flash Art 226, (Μαιος- Ιούνιος 1999) : 82-7.
Tiersten, Lisa, "The Chic Interior and the Feminine Modern: Home decorating as High Art in Turn-of-the Century Paris”, Not At Home, (επιμ) C.Reed, (London : Thames and Hudson, 1989):18-32.
Tisdall, Caroline. Bozzolla, Angelo. Futurism ( Λονδίνο, Νέα Υόρκη: Thames and Hudson, 1977)
Τουρνικιώτης, Παναγιώτης, Ιστοριογραφία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής , (Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2002).
-------, Adolf Loos, (Νέα Υόρκη: Princeton Architectural Press, 2002).
---------, «Τα μνημεία και τ’αυτοκίνητα στο Vers une architecture του Le Corbusier», Χρονικά Αισθητικής, τομ.37-38 (1997-1998):85-98.
---------, “Ιδεαλισμός και ορθολογισμός, η αντίληψη της αρχιτεκτονικής του le Corbusier” , Δελτίο Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, αρ. 16 (Ιανουάριος –Φεβρουάριος 1988):43-47.
Tsiara, Syrago « Utopia and Reality in the Art of the October Revolution » Historein αρ.7 (Αθήνα:Νεφέλη, 2007):86-102.
Tschumi, Βernard, Architecture and Disjunction (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1996).
Tsutsui, William, Godzilla On My Mind: Fifty Years of The King of Monsters (Λονδίνο : Palgrave Macmillan, 2004).
Umbro, Apollonio, Futurist Manifestos (Λονδίνο: Thames and Hudson, 1973).
Van Zeijl, Gerard, The Architecture of Dwelling : A History of a(ir)rationality Bulwark, Dwelling as Figure of Thought, (επιμέλεια Hans Cornelissen) (Amsterdam : SUN, 2005): 103-129.
Vidler, Antony, The Architectural Uncanny, Essays in the Modern Unhomely (Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1992).
---, Warped Space: Art Architecture, and Anxiety in Modern Culture (Cambridge, Massachusetts : MIT Press, 2000).
---, “Splitting the difference”. Artforum, (Ιουν.2003) : 35-36.
Wakefield, Neville, « Yucatan is Elsewhere, On Robert Smithson's Hotel Palenque». Parkett 43 (1995) : 133
Warshall, Peter, Habitats constructions traditionnelles et marginales, (Παρίσι: Editions alternatives et paralleles, 1973)
Giedon–Welcker, Carola, Modern Plastic Art (Νέα Υόρκη: Wittenborn, 1955).
Weil, B., “Remarks on Installations and Changes in Time Dimensions”, Flash Art 162 Vol. XXV (Ιανούαριος/Φεβρουάριος 1992) : 104-109
Wellmer, Albrecht, Για την διαλεκτική μοντερνισμού και μεταμοντερνισμού. Λεβιάθαν 2 (1988).
White, Cynthia L., Women’s Magazines 1693-1968 (Λονδίνο: Michael Joseph, 1970).
Whiting, Cecile, A Taste for Pop, (Cambridge: Cambridge University Press, 1997).
Widdis, Emma, Visions of a New Land, (New Haven και Λονδίνο:Yale University, 2003).
Wilbur, Richard, "The House of Poe", στο Poe: A Collection of Critical Essays” , επιμ. Robert Regen (New Jersey: Prentice-Hall, Inc., 1967).
Wood, Ghislaine (επιμ.) Surreal Things : Surrealism and Design (London : Victoria and Albert Museum, 2007).
Wolfflin, Heinrich, Kunstgeschichtliche Grundbegriffe: Das Problem der Stilentwicklung in italien (Μοναχο : F.Bruckmann, 1915).
Wilson, P.J., The Domestication of the Human Species, (New Haven: Yale University Press, 1988).
Young, James E., The Art of Memory: Holocaust Memorials in History, (Νέα Υόρκη: Jewish Museum, 1994).
Zervos, Christian, Constantin Brancusi (Παρίσι: Cahiers d'art, 1956).
Zizek, Slavoj, The Sublime Object of Ideology, (London, New York : Verso, 1989).


University of Thessalia, department of architecture

LOOp CO1

Design inspired by Rietveld's ZigZag Chair





mobile unit for the preparation and the consumption of coffee

Concept : Γκαρνάρα Σοφία Λιζάρδου Μαριάννα/ Garnara Sophia Lizardou Marianna

Shadows and Beyond

antri euripidou Αντρη Ευριπιδου



efi nikolaou Εφη Νικολαου



Lina Mante Λινα Μαντε





Lina Mantikou Λινα Μαντικου