Η εποχή των εικόνων : Ο κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι. Περιπέτειες σχεδιασμού σε συνθήκες κρίσης

https://www.ertflix.gr/series/ser.79311-i-epochi-ton-eikonon?fbclid=IwAR3vilkKSCbuc6y685tJlmcnwD9AOU5rntg6qYkX5vaGF_mThX9nxT_BhKw

 

«Ο κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι. Περιπέτειες σχεδιασμού σε συνθήκες κρίσης» 
Eπεισόδιο 6 

Ο Κωστής Βελώνης και η Πολύνα Κοσμαδάκη επιμελητές της έκθεσης «O κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι», συναντούν την Κατερίνα Ζαχαροπούλου για να μιλήσουν για τις περιπέτειες σχεδιασμού σε συνθήκες κρίσης, έτσι όπως τις είδαν σύγχρονοι Έλληνες εικαστικοί, αντιλαμβανόμενοι τον Ροβινσώνα Κρούσο ως «σχεδιαστή σε συνθήκες κρίσης». 

Η έκθεση αναφέρεται στο παράδειγμα του ήρωα του Daniel Defoe, ο οποίος – ενώ βρέθηκε αρχικά σε αδιέξοδο – επιβεβαιώνει την αξία του όταν αναγκάζεται να δραστηριοποιηθεί και να καταπιαστεί με πρωτόγνωρα ζητήματα που απαιτούν την επινόηση και την εύρεση λύσεων. 

Την περίοδο που ένα μεγάλο μέρος από τα μόνιμα εκθέματα του 19ου αιώνα, από τον 3ο όροφο του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, είχαν μεταφερθεί στην Πειραιώς 138 για την επετειακή έκθεση «1821. Πριν και Μετά», τα νέα έργα που εκτέθηκαν στη θέση τους προτείνουν μια νέα χρήση των χώρων των μόνιμων συλλογών. 

Για τα έργα τους που προέκυψαν από αυτό το σκεπτικό μιλούν και οι καλλιτέχνες Αναστασία Δούκα, Μάρω Μιχαλακάκου, Μαργαρίτα Μποφιλίου, Νάνα Σαχίνη, Στεφανία Στρούζα και Γιώργος Τσεριώνης. 

Σενάριο-Παρουσίαση: Κατερίνα Ζαχαροπούλου , Σκηνοθεσία: Δημήτρης Παντελιάς Καλλιτεχνική επιμέλεια: Παναγιώτης Κουτσοθεόδωρος Διεύθυνση Φωτογραφίας: Κώστας Σταμούλης Μοντάζ-Μιξάζ: Μάκης Φάρος Οπερατέρ: Γρηγόρης Βουκάλης 
Ηχολήπτης: Άρης Παυλίδης Ενδυματολόγος: Δέσποινα Χειμώνα Διεύθυνση Παραγωγής: Παναγιώτης Δαμιανός Mακιγιάζ: Χαρά Μαυροφρύδη Βοηθός σκηνοθέτη: Μάριος Αποστόλου Βοηθός παραγωγής: Aλεξάνδρα Κουρή 
Φροντιστήριο: Λίνα Κοσσυφίδου Επεξεργασία εικόνας/χρώματος: 235/Σάκης Μπουζιάνης Μουσική τίτλων εκπομπής: George Gaudy/Πανίνος Δαμιανός Έρευνα εκπομπής: Κατερίνα Ζαχαροπούλου Παραγωγός: Ελένη Κοσσυφίδου 

Διαθέσιμο στο ERTFLIX. 

Αναγκαιότητα στην πολυτέλεια. Ο Ροβινσώνας Κρούσος ως homo domesticus

Ανεξάρτητα αν έχουμε η δεν μας έχουν διαβάσει τον βίο του Ροβινσώνα Κρούσου, όλοι μας έχουμε κάποια ιδέα για την ιστορία ενός ναυαγού που ξεβράστηκε σ’ ένα έρημο νησί. Από την ιστορία αυτή, μάλιστα, προκύπτει συχνά και ένα βασανιστικό ερώτημα: εμείς θα είχαμε τις ικανότητες ν’ ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες ενός ναυαγίου και να αντιμετωπίσουμε παρόμοιες καταστάσεις; Η επιβίωση στις δυσκολότερες δυνατές συνθήκες μας προκαλεί δέος και σεβασμό για εκείνους που στάθηκαν ικανοί να την επιτύχουν. Όταν σκέφτομαι τον Ροβινσώνα του Defoe, ένα μυθιστόρημα που όταν δημοσιεύτηκε (1719) δεν είχε καταργηθεί ακόμη η δουλεία, έρχεται στο μυαλό μια σκέψη του Schopenhauer, ο οποίος σ’ ένα μικρό εγχειρίδιο πρακτικής φιλοσοφίας υποστήριζε ότι «τίποτε δεν εξασφαλίζει πιο αποτελεσματικά την ηρεμία μας, από το να αναλογιζόμαστε ό,τι συνέβη μέσα από το πρίσμα της αναγκαιότητας: διότι μέσα από το πρίσμα αυτό όλα τα τυχαία γεγονότα παρουσιάζονται ως όργανα του κυρίαρχου πεπρωμένου». Εξάλλου, για τον φιλόσοφο «παιδιά και μεγάλοι ξέρουν πολύ καλά ποτέ να νιώσουν ικανοποιημένοι, μόλις αντιληφθούν ξεκάθαρα πως τα πράγματα έτσι έχουν και δεν μπορούν να γίνουν διαφορετικά».[1]

Η αναγκαιότητα στον σύγχρονο τεχνολογικό πολιτισμό συνιστά βέβαια μια πολυπλοκότερη υπόθεση από αυτήν που θα μπορούσε να υποθέσει ο γερμανός στοχαστής. Εντούτοις, εκείνο που διατηρεί επίκαιρη τη σκέψη του είναι η συγκινητική αποδοχή της προσαρμογής σε μια νέα συνθήκη και η ανακούφιση που την συνοδεύει. Αυτή η βίαιη προσαρμογή στις νέες συνθήκες, παρόλες τις ανέσεις του νεωτερικού βίου, γίνεται σήμερα μ’ έναν ιδιότυπο τρόπο αποδεκτή. Παρά τα δυνατά τραντάγματα της εποχής μας (πανδημία, κλιματική αλλαγή, μαζική μετανάστευση) οι βασικές προϋποθέσεις για ένα standard βιοτικό επίπεδο ζωής στις δυτικές κοινωνίες παραμένουν σε υψηλό επίπεδο συγκριτικά με το παρελθόν. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, φαίνεται όμως ότι οι πρακτικές ευκολίες μας αφαιρούν την ικανοποίηση της χειρωνακτικής δημιουργικότητας και χειραφέτησης. Αυτή πια έχει περάσει στη σφαίρα της λογοτεχνικής πλοκής και του τηλεοπτικού θεάματος (Action games, Survivor TV series, Prank you tube channels, 5 minute crafts κ.α.).

http://avgi-anagnoseis.blogspot.com/2021/04/blog-post_366.html#more

 Κωστής Βελώνης

Mr Robinson Crusoe Stayed Home. Adventures of Design in Times of Crisis

 

https://www.youtube.com/watch?v=vNuAEUpcgXw

#robinsoncrusoe #mrcrusoestayedhome #adventuresofdesign #benakimuseum #literature #design##exhibition #crafts #literature #designtheory #bricolage#efficiency#economy #clumsiness #dexterity #postcolonialstudies

Οι γκάφες του Ροβινσώνα Κρούσου και οι περιπέτειες σχεδιασμού στο σπίτι / Clumsy Robinson Crusoe and the Adventures in design at home

Οι γκάφες του Ροβινσώνα Κρούσου και οι περιπέτειες σχεδιασμού στο σπίτι

Clumsy Robinson Crusoe and the Adventures in design at home  

 

 

Τέχνη στο συγκείμενο (Art in context ) 

Αμφισβητήσεις της δεξιότητας στη νεωτερικότητα 

ΑΣΚΤ -Χειμερινό εξάμηνο/ Εαρινό εξάμηνο

Αμφιθέατρο νέας βιβλιοθήκης,  Πειραιώς 256

Κωστής Βελώνης

 

 

Ειδική βιβλιογραφία, σημειώσεις

Bibliography, references, works cited, notes 

 

 

Αγγέλου, Αλκης. “Το διαφυγόν μυθιστόρημα ( Η περίπτωση του  Robinson Crusoe) στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο. Το Παιδικό Βιβλίο στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα. Αθήνα: Καστανιώτης, 1997.

 

Baudrillard, Jean. “For a Critique of the Political Economy of the Sign,” (1981) reprinted in Jean Baudrillard, Selected Writings, Mark Poster (ed.),  Cambridge: Polity Press, 1988. 

 

Βελώνης, Κωστής. “Το εργαστήριο ως καλύβα”, στην Ελάχιστη Δομή, Σκηνές της καλύβας, επιμ. Αποστόλης Αρτινός, Αθήνα: εκδ. Κριτική, 2014.

Benjamin, Edwin B., Symbolic Elements in Robinson Crusoe, Philological Quarterly,  XXX,  1951,  206-11. 

 

Blumenberg, Hans. Shipwreck with Spectator: paradigm for a metaphor for existence. Trans. By Steven Rendall. Cambridge, MA: MIT Press, 1997. 

 

Boyd, Richard. “Metaphor and theory change: what is ‘metaphor’ a metaphor for?” in Metaphor andThought, Edited by Andrew Ortony. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1994.

 

Bracker, Nicole. Robinson Crusoe a venir: Gertrude Stein and Roland Barthes, Romanic Review, Vol. 91 n. 1-2, Jan-Mar., 2000, p.129-152.

 

Brown, Julia Prewitt. Robinson Crusoe's ‘Tent upon the Earth’, The Journal of Architecture, 13:4, 2008,  365-378.

https://doi.org/10.1080/13602360802327968

 

Defoe, Daniel, The Life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe, Of York, Mariner: Who lived Eight and Twenty Years, all alone in an un-inhabited Island on the Coast of America, near the Mouth of the Great River of Oroonoque; Having been cast on Shore by Shipwreck, wherein all the Men perished but himself. With An Account how he was at last as strangely deliver'd by Pyrates. London : William Taylor, 1719. 

 

 

https://www.owleyes.org/text/robinson-crusoe

https://www.bl.uk/collection-items/first-edition-of-daniel-defoes-robinson-crusoe-1719

 

 

Defoe, Daniel. Ροβινσών Κρoύσος, μτφρ.Παπαδοπούλου, Πιερέττα, Αθήνα:Υψιλον, 1991.

 

del Valle Alcalá, Roberto. Unworking community: cultural imaginaries, common life, and the politics of division, Journal for Cultural Research, 24:2, 2020, 113-125. 

https://doi.org/10.1080/14797585.2020.1776456 

 

Gilbert, Jack.  Monolithos, Port Townsend, WA: Graywolf Press,1984. 

https://kostisvelonis.blogspot.com/2021/02/the-revolution.html

 

Greif, Martin J., The Conversion of Robinson Crusoe, Studies in English Literature, 1500-1900 , Summer, 1966, Vol. 6, No. 3, Restoration and Eighteenth Century, Summer, 1966, pp. 551-574 

https://www.jstor.org/stable/449560

 

Harrod, Tanya. ‘Visionary rather than practical’: craft, art and material efficiency. Philosophical Transactions of  Royal  Society, Vol. 371, Issue 1986, 13 March 2013.   

https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsta.2011.0569

Harrod, Tanya. “Classic Take on the Industry of One,” Crafts, n. 246 , January/February, 2014.

https://www.readingdesign.org/robinson-crusoe

 

Hutnyk, John. Robinsonades: pertaining to allegories from the East India Company in Ceylon and other islands, from Marxism to Post-structuralism, and in which, dear reader, a 300-year-old adventure book may still have something to say, Inter-Asia Cultural Studies, 21:2, 2020, 279-286, https://doi.org/10.1080/14649373.2020.1766236 

 

Hymer, Stephner. Ο Ροβινσώνας Κρούσος και το μυστικό της πρωταρχικής συσσώρευσης, Θεσεις , Τεύχος 131, περίοδος: Απρίλιος - Ιούνιος 2015 

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1309&Itemid=29

 

Ζερβού, Αλεξάνδρα.  Ο μύθος του ερημίτη ή η περιπέτεια μιας μεταγραφής στα κείμενα των παιδικών μας χρόνων: Ο Ροβινσώνας, η Αλίκη και το Παραμύθι χωρίς Όνομα. Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας. 2015

https://eclass.edc.uoc.gr/modules/document/?course=PTDE176

Festa Lynn.  Crusoe's Island of Misfit Things, The Eighteenth Century, Volume 52, Numbers 3-4, Fall/Winter 2011, pp. 443-471 

https://doi.org/10.1353/ecy.2011.0028 

Fraiman, Susan. Shelter Writing: Desperate Housekeeping from "Crusoe" to "Queer Eye" New Literary History , Spring, 2006, Vol. 37, No. 2, Critical Inquiries (Spring, 2006), pp. 341-359 

https://www.jstor.org/stable/20057948 

 

Benjamin, Edwin B., Symbolic Elements in Robinson Crusoe , Philological Quarterly, xxx ( 1951) , 206-11. 

 

 

Fallon, Ann Marie.  Anti –Crusoes, Alternative Crusoes: Revisions of the island story in the Twentieth Century στο The Cambridge Companion to "Robinson Crusoe," ed. Richetti,  John ,   Cambridge University Press, 2018.

 

Καλίτση,  Φιλοθέη, Η συνάντηση του Ψυχάρη και του Κόντογλου με τον "Ροβινσώνα Κρούσο" του Defoe. ΙΑ' Επιστημονική Συνάντηση του Τομέα Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 2005

http://users.sch.gr/fk-thess/ARTICLES/FK_ROBINSON_CRUSOE.pdf

 

Καρπόζηλου, Mάρθα. ‘Ο Νέος Ροβινσών του Joachim Heinrich Campe’. Η Λέξη 119, σσ. 792 – 801. 1993.

 

 

Liu, Lydia H., Robinson Crusoe's Earthenware Pot, Critical Inquiry, Summer, 1999, Vol. 25, No. 4 (Summer, 1999), pp. 728-757. 

http://www.jstor.com/stable/1344101  

 

Marzec, Robert P.  Enclosures, Colonization, and the Robinson Crusoe Syndrome: A Genealogy of Land in a Global Context, boundary 2, Volume 29, Number 2, Summer 2002, pp. 129-156 

https://muse.jhu.edu/article/3393 

 

Malraux, André. Les Noyers de l’Altenburg dans Œuvres complètes d’André Malraux, II, Paris : Gallimard, Bibliothèque de la Pléiade, 1996.

 

 

Mentz, Steve. “‘Making the Green One Red’: Dynamic Ecologies in Macbeth, Edward Barlow’s Journal, and Robinson Crusoe.” Journal for Early Modern Cultural Studies, vol. 13, no. 3, 2013, pp. 66–83.  

 

www.jstor.org/stable/jearlmodcultstud.13.3.66.

 

 

Miller, Daniel, Καταναλωση, στο Υλικός Πολιτισμός : Η ανθρωπολογία στη χώρα των πραγμάτων  επιμ. Ελεάνα Γιαλούρη. μτφρ., Βρεττού Αγγελική, Αθήνα : Εκδόσεις Αλεξάνδρεια , 2012.

 

Ντενίση, Σοφία.  ‘Η διεθνής και η ελληνική πορεία του Ροβινσώνα Κρούσου και των Ροβινσωνιάδων κατά τον 18ο και 19ο αιώνα: Μια πρώτη προσέγγιση’, στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο. Το Παιδικό Βιβλίο στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα. Ντελόπουλος, Κυριάκος (επιμ.)  Αθήνα: Καστανιώτης, 1997,  67 – 81. 

 

 

Parry, Idris.  Rilke and Things, The Journal of Modern Craft, 2014, 7:3.

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2752/174967714X14111311182848

 

Rediker, Marcus. Hydrarchy and Terracentrism  in Alex Farquarson, Martin Clark (επιμ) Aquatopia: The Imaginary of the Ocean Deep, Nottingham Contemporary, 2013., 105 -116.

 

Robins, Harry F., How Smart Was Robinson Crusoe?
 
 PMLA, Sep., 1952, Vol. 67, No. 5 (Sep., 1952),  782-789 

https://www.jstor.org/stable/460027

 

Rogers, Pat.  Robinson Crusoe,  London: George Allen and Unwin, 1979 .

 

Rogers, Pat. Robinson Crusoe : Good Housekeeping, Gentility, and Property, στο  The Cambridge Companion to "Robinson Crusoe," ed. John Richetti,  Cambridge University Press, 2018.

 

Rousseau, Jean-Jacques, Αιμίλιος ή περί αγωγής, μτφρ. Πολυτιμη Γκέκα,  Αθήνα : Εκδ. Πλέθρον, 2001.

Rossi, Catharine. The Crusoe Condition: Making within Limits and the Critical Possibilities of Fiction, The Journal of Modern Craft,10:1, 2017, 19-35. 

https://doi.org/10.1080/17496772.2017.1294365

Angus Ross (edit), Daniel Defoe, Robinson Crusoe. London :Penguin, 1965 

 

Sennett, Richard.  The Craftsman. Yale University Press : New Haven, London,  2008.

 

Slavuski, Victoria. Musica para olvidar una isla (Buenos Aires: Planeta, 1993). 

 

Schaeffer, Denise. The Utility of Ink: Rousseau and Robinson Crusoe, The Review of Politics, Vol. 64, No. 1 Winter, 2002.

 

Toffler, Alvin. The Third Wave, Bantam Books, 1981.

http://era.gov.kh/eraasset/uploads/2020/02/Toffler.Alvin_.The_.Third_.Wave_.pdf

 

Woolf, Virginia. Robinson Crusoe στο  Defoe in Daniel, Robinson Crusoe  (επιμ)  Shinagel, Michael, NY , London : 2nd Norton Critical Edition, 1994.  

 

Watt, Ian. “Robinson Crusoe, Individualism and the Novel,” in The Rise of the Novel: Studies in Defoe, Richardson and Fielding London : Chatto & Windus, 1957.

http://www.ricorso.net/tx/Courses/LEM2014/Critics/Watt_Ian/Rise_Chap-3.pdf  

Watt,  Ian.  Robinson Crusoe as a Myth, Essays in Criticism, Volume I, Issue 2, April 1951, Pages 95–119  reprinted by  Defoe, Daniel,  Robinson Crusoe  edit.  By Shinagel, Michael,  NY  London : 2nd Norton Critical Edition, 1994, p. 228-306  

 

 https://doi.org/10.1093/eic/I.2.95

 

 Sheryl Chen,  Eric Dittloff,  Esther Ho,  Leona Jiang,  Tom Roberts, Rebecca Tien,  Adam Tzinis,   Prosumerism

http://mi1prosumerism.weebly.com/the-third-wave.html

 

 

Robinsonades (επιλογές)

 

 

Michel Tournier; Vendredi ou les Limbes du Pacifique, Paris : éditions Gallimard, 1967.

 

H. G. Wells, The Island of Dr Moreau, 1896.

 

Johann David Wyss,  Der Schweizerische Robinson, 1812.

 

Jules Verne, L'Île mystérieuse, 1874.

 

James Graham Ballard , Concrete Island (1974), New York: Picador, 2001. 

 

Joachim Heinrich Campe, Robinson der Jüngere, 1779/80.

 

Coetzee, J. M. Foe, London: Penguin, 1986.

 

 

 

Ελληνικές Ρωβινσονιάδες 

 

Μιλτιάδης Βρατσάνος, “ Ο Αποστόλης  ο Θαλασσινός ή Νέος Ροβινσων”, 1883 

Ιουλία Δραγούμη , Στο νησί τους , 1923

Ελένη Ζούζουλα , Το ναυάγιο που φέρνει την ευτυχία, 1934

Ελένη Ζούζουλα,  Οι Ρωβινσώνες και ο βασιλιάς τους, 1935 

Γεώργιου Κονιδάρης “Ο Ελλην  Ροβινσών”,1887

 Π.Γ. Κουρτίδη, Γ. Κωνσταντινίδη ,“Ο Τηλέμαχος ή Νέος Ροβινσών εκθέτων τα πρώτα βήματα εις τον πολιτισμόν” , 1890

Φώτης Κόντογλου, Πέδρο Καζάς, 1920

Νικολαος Μεταξάς, Ο Ροβινσών και τα παθήματα αυτού, 1893

Iωάννης Παπαθανασίου, Ο Γουήλ ο Ροβινσών, 1884

Βλάσιος  Σκορδέλης,  Ελληνας Ροβινσώνας, 1880  

Στρατή Μυριβήλης, Στάθης Σταθας,  1934

Δημήτρης Σωτάκης, Η ιστορία ενός σούπερ μάρκετ, Αθήνα: Κέδρος, 2015.

Γιάννη Ψυχάρη, Ζωή κι αγάπη στη μοναξιά, Ιστορικά ενός καινούργιου Ρομπινσώνα, 1904.