Με αναδημοσιεύσεις σε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης του πλανήτη, ή τουλάχιστον σε πολλά από αυτά, διαβάσαμε την πανηγυρική είδηση για την ανακάλυψη του «αρχαιότερου γραπτού τεκμηρίου του ελληνικού έπους της "Οδύσσειας"», που χρονολογείται στη ρωμαϊκή εποχή. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα που επαναλαμβάνονται κατά το γνωστόν απαράλλαχτα, ή σχεδόν, πρόκειται για μια πήλινη πλάκα διαστάσεων περίπου 20Χ20 εκατοστών που περιέχει την αρχή της ραψωδίας ξ της Οδύσσειας, (http:// kiwihellenist.blogspot.com/2018/07/not-oldest-written-record-of-odyssey.html).
Βρέθηκε στην Ολυμπία, έξω από το ιερό του Δία. Oι ανασκαφείς δήλωσαν πως η πινακίδα χρονολογείται στον 3ο μ.Χ. αιώνα (αν όχι νωρίτερα). Είναι δυνατόν μία πινακίδα του 3ου μ.Χ. αιώνα να θεωρείται η αρχαιότερη που έχει βρεθεί; Φοβάμαι πως οι πανηγυρισμοί που συνόδευσαν τη δημοσίευση μυρίζουν λίγο Αμφίπολη. Ηδη έχουν αρχίσει να δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο κριτικές απόψεις από τους ειδικούς που λένε πάνω - κάτω τα εξής: όσον αφορά τα γραπτά ευρεθέντα αποσπάσματα σε κεραμικό υπόβαθρο της «Οδύσσειας» (Οδ.9.39), έχουμε ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. το graffiti από απόσπασμα σε όστρακο, από την Ολβια, αποικία των Μιλησίων στη Μαύρη Θάλασσα, προγενέστερο δηλαδή κατά 8 αιώνες.
Υπάρχει επίσης ένας στίχος από την «Οδύσσεια» στον ορφικό πάπυρο του Δερβενίου που έχει ανακαλυφθεί στη Μακεδονία και χρονολογείται στα 340 με 320 π.Χ.
Τέλος, έχουμε παραδείγματα αιγυπτιακών παπύρων με αποσπάσματα από τα έπη. Αν λοιπόν θέλαμε να μιλήσουμε για το «πρώτο» ή το «μοναδικό», πρέπει να στραφούμε σε άλλους δρόμους, δηλαδή να συλλέξουμε όλη την περιγραφή μαζί: πρόκειται για το μεγαλύτερο σε έκταση απόσπασμα της «Οδύσσειας» που βρέθηκε στον σημερινό χώρο της Ελλάδας, εγχάρακτο σε κεραμικό, και στα περίχωρα ενός ιερού χώρου, τόσο σημαντικού όσο η αρχαία Ολυμπία.
Φοίβη Γιανίσση
