Φύλλο
της εφημερίδας Εθνοφύλαξ:
‘Ομόνοιας ανάγκη έχομεν’ (20.10.1862)
Δεν
είμαι σίγουρος αν πρέπει (και γω) να
προσποιηθώ πως δεν ξέρω τίποτα για
την Ομόνοια.
Υποθέτω για αρχή πως, ως λέξη -όνομα κοινό–
η ομόνοια σίγουρα
κάθεται στριμωγμένη ανάμεσα σε άλλες
λέξεις, στις σελίδες των λεξικών και
εκεί βρίσκει το νόημά της ξανά και ξανά
κάθε που μιλιέται ή γράφεται. Αντίστοιχα,
ως κύριο όνομα,
όνομα πλατείας πιο συγκεκριμένα, γνωρίζω
με σιγουριά πως υπάρχει σε καταλόγους,
σε χάρτες πόλεων και σε πινακίδες στις
γωνίες κτηρίων, σημειώνοντας ειδικά
τον τόπο που ορίζει (εικόνα 1) –σε υπόμνηση
(ίσως) κάποιας αρχαίας θεότητας (πίνακας
1). Κατ’ επέκταση, η πλατεία
Ομόνοιαςστην
Αθήνα και η Place
de la Concorde στο
Παρίσι, αν και δύο διαφορετικοί τόποι,
μοιράζονται, εκτός από το ίδιο όνομα,
και το πρόθεμα ‘πλατεία’ που περιγράφει
με τη σειρά του μία θέση στην πόλη. Η
πλατεία Ομόνοιας συνεπώς,
εμφανίζεται να παλινδρομεί ανάμεσα στη
συνθετική ερμηνεία των δύο αυτών λέξεων,
υποστηρίζοντας κατ’ αρχάς μία συλλογική
ταυτότητα κοινή, και στην καθημερινή
εμπειρία της που αναπόφευκτα διαφεύγει
διαρκώς υπερβαίνοντας κάθε υπόθεση
σημειολογικής ταύτισης, ή περίπου. Από
αυτή τη σκοπιά οι δύο αυτές πλατείες
είναι ως σημεία ομόλογα. Μεταπηδούν
χωριστά από λέξη σε χώρο και τόπο αλλά
και αντίστροφα, όπως θα έλεγε ο Σερτώ,
και ενώ ταυτίζονται λεξιλογικά, ταυτόχρονα
αποκλίνουν καθώς γράφουν αδιάκοπα
διαφορετικούς μετασχηματισμούς της
πόλης πάνω τους. Είναι δύο δημόσιοι
ανοιχτοί χώροι για τη συνάθροιση ατόμων
που συναινούν ή που συναίνεσαν κάποτε
σε κάτι με σύμφωνο νου. Πλατεία Ομονοίας ·
κύριο όνομα ‘όνομα και πράμα’.
Φάνης
Καφαντάρης
http://www.athenssocialatlas.gr/άρθρο/ομόνοια-concorde/
